B' ΤΟΜΟΣ

188 / 562

187
Μαριλιζα Μητσου
«Έστωσαν ημίν ήρωες του Φιλελληνισμού»:
Η πρόσληψη του ξένου ως οικείου
στον ελληνικό περιοδικό Tύπο του 19ου αιώνα
«Βύρων κυρίως και Γκαίτε και Λαμαρτίνος ήσαν η τροφή μου»,
Ιω. Καμπούρογλου, Μαρία και Λέανδρος (1868)
«Ω κλίνω γόνυ έμπροσθεν εγώ των Φιλελλήνων∙
τον Άβουτ τον περιφρονώ, θρηνώ τον Λαμαρτίνον...»
Αχιλλέας Παράσχος, «Εγερτήριον» (1860)1
Από τις μεταφραστικές σπουδές και τη διεπιστημονική συζήτηση για τις πολι-
τισμικές μεταφορές μάθαμε, ανάμεσα στα άλλα, να εξετάζουμε την πρόσληψη
της ξένης γραμματείας υπό το πρίσμα της «χειραγώγησης» –με την ιδιαίτερη
σημασία που απέδωσαν στον όρο οι André Lefevere και Theo Hermans,
δηλαδή της προσαρμογής των πολιτισμικών φαινομένων στο (πολυ)σύστημα
αξιών, αισθητικών κανόνων και συμβάσεων του πεδίου υποδοχής–, προσμε-
1. Ιω. Καμ [πούρογλου] , Μαρία και Λέανδρος, Αθήνα 1868, σ. 27. Παρατίθεται στο
Παν. Μουλλάς, Ο χώρος του εφήμερου. Στοιχεία για την παραλογοτεχνία του 19ου
αιώνα, Σοκόλης, Αθήνα 2007, σ. 163∙ Αχιλλέας Παράσχος , «Εγερτήριον», Ποιήματα,
τ. Β΄, Αθήνα 1881, σ. 98∙ βλ. Αλέξης Πολίτης, «Αναζητώντας το αντικειμενικό στις
υποκειμενικές πληροφορίες. Ταξιδιώτες των μέσων του 19ου αιώνα: ο J.-A. Buchon,
ο Εδμόνδος Αμπού, και άλλοι», Αριάδνη 18, Ρέθυμνο 2012, σ. 251. Για το παράθεμα
στον τίτλο βλ. Στέφανος Α. Κουμανούδης, «Περί φιλελληνισμού», Πανδώρα ΙΖ΄/385
(1.4.1866), σ. 8: «Ούτοι οι Φιλέλληνες, οι άνω ποταμών τότε χωρήσαντες εκ θείας
εμπνεύσεως, έστωσαν ημίν ήρωες του Φιλελληνισμού, ή καθ’ Ησίοδον “δαίμονες αγνοί
επιχθόνιοι, εσθλοί, αλεξίκακοι”, Βύρων τις, ή Κάνιγκ, ή Γυΐλφορδ, ή Χάστιγγς, ή Νόρ-
μανν, ή Chateaubriand, ή Villemain, ή Fabvier, ή Eynard, ή βασιλεύς Λουδοβίκος
Βίττελσβαχ, ή Θήρσιος, ή Βίλχελμ Μύλλερ, ή Σανταρόζας, ίνα εις τούτους μόνον
περιορισθώ».