178 / 562
Ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση: ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ
177
του Πανεπιστήμιου, ενός ισχυρού θεσμού προορισμένου να μεταβιβάζει στην
Ανατολή τα φώτα που θα προσελκύει από τη Δύση.
11
Ορισμένοι ανέπτυξαν
έντονη πολιτική δράση και οι περισσότεροι είχαν αξιόλογη παρουσία στον
εκδοτικό χώρο με πλούσιο επιστημονικό έργο. Αρκετοί από αυτούς συνδέονται
με προσωπικούς δεσμούς και έχουν ήδη συνεργασθεί με αφορμή την έκδοση
περιοδικών εντύπων και επιστημονικών συγγραμμάτων.
Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός του περιοδικού δηλώνεται στον τίτλο και
τον υπότιτλό του, αντανακλάται στην παιδεία και την ευρυμάθεια των συνερ-
γατών του και επιβεβαιώνεται από την παράθεση των τίτλων ξένων περιοδικών,
εφημερίδων και αυτοτελών εκδόσεων από όπου αντλείται το υλικό του. Στον
Ευρωπαϊκό Ερανιστή
σημειώνεται σπάνια το όνομα του ξένου συγγραφέα των
κειμένων που μεταφράζονται και συχνά ο τίτλος των ξένων εντύπων από όπου
προέρχεται η ύλη του περιοδικού. Έτσι γνωρίζουμε κατά ένα μεγάλο ποσοστό
τα συγκεκριμένα επιστημονικά, λογοτεχνικά και πολιτικά, γαλλικά και κυρίως
αγγλικά, περιοδικά του 19ου αιώνα που εκδίδονταν στο Παρίσι, στις Βρυ-
ξέλλες, στο Εδιμβούργο και το Λονδίνο και αποτέλεσαν τις ξένες πηγές των
ελληνικών δημοσιευμάτων του
Ευρωπαϊκού Ερανιστή
.
Αναλυτικότερα πρόκειται για τα ακόλουθα γαλλικά και αγγλικά περιοδι-
κά έντυπα, από τα οποία αντλούνται άρθρα σχετικά με τη σύγχρονη πολιτι-
κή ιστορία και το παρελθόν των κλασικών χρόνων, την ιατρική, το δίκαιο, τη
φιλοσοφία, την εκπαίδευση, την ιστορία των επιστημών, τη γεωγραφία και
11. Με την ίδρυση του Πανεπιστημίου συνδέεται και η αναφορά σε ένα από τα
βασικά συστατικά της εθνικής ιδεολογίας, στον ‘προορισμό’ της Ελλάδας να διαδώσει
τον ευρωπαϊκό πολιτισμό στην Ανατολή. «Το Ελληνικόν πανδιδακτήριον […] κείμενον
μεταξύ της Εσπέρας και της Έω, είναι προωρισμένον να λαμβάνη αφ’ ενός μέρους
τα σπέρματα της σοφίας, και αφού τα αναπτύξη […] να τα μεταδίδη εις την γείτονα
Έω νεαρά και καρποφόρα», δήλωνε ο πρώτος πρύτανης Κ. Σχινάς στα εγκαίνια του
Πανεπιστημίου προσφωνώντας τον Όθωνα. Βλ. «Λογίδριον Εκφωνηθέν […] υπό […]
Κωνστ. Σχινά» στον τόμο
Λόγοι εκφωνηθέντες από του πρυτάνεως και των τεσσάρων
σχολαρχών κατά την ημέραν της εγκαθιδρύσεως του Πανεπιστημίου Όθωνος
, Αθήνα
1837, σ. 3-4· ανατυπώνεται στο: Δ
ημαράς
,
Εν Αθήναις τη 3 Μαΐου 1837. Μελέτη
ιστορική και φιλολογική
, ΕΚΠΑ, Αθήνα 1987. Βλ. και Δ
ημαράς
, «Ιδεολογήματα στην
αφετηρία του ελληνικού Πανεπιστημίου» στον τόμο
Πρακτικά του Διεθνούς Συμπο-
σίου, Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και παιδεία
, τ. Α΄, ΙΑΕΝ, Αθήνα 1989, σ. 43-54. Ει-
δικότερα για τις ευρωπαϊκές επιρροές που δέχτηκαν όσοι φοίτησαν στο εξωτερικό
και αργότερα αναδείχθηκαν σε σημαντικές λόγιες προσωπικότητες βλ. Ζαχ. Ν. Τ
σιρ
-
πανλής
, «Οι Έλληνες φοιτητές στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και η παρουσία τους
στην πανεπιστημιακή ζωή της νεώτερης Ελλάδας (1800-1850)»,
Παρνασσός
ΚΑ΄/3
(Ιούλ.-Σεπτ. 1979), σ. 321-346.