175 / 562
βικυ πατσιου
174
κές προθέσεις, που στοχεύουν θεωρητικά σε όλο το φάσμα της κοινωνικής
διαστρωμάτωσης, στους «πλούσιους» και τους «φτωχούς», προβάλλοντας
παράλληλα τις ιδεολογικές προτεραιότητες της προώθησης και της διάδοσης
των πνευματικών αγαθών σε όλα τα μέλη της κοινωνίας. Ο
Ερανιστής
, σημεί-
ωνε ο Εμμ. Αντωνιάδης το 1842 στην Προκήρυξη που εγκαινίαζε τη δεύτερη
περίοδο της κυκλοφορίας του, «εμφανίζεται με την αυτήν παρρησίαν και με
το αυτό ένδυμα και εις τους πολυτελείς οίκους των πλουσίων και υπό την
ταπεινήν στέγην του πένητος […]. Εισέρχεται σωκρατικώς εις το εργαστήριον
του τεχνίτου, αδιαφορών αν είναι καλλιτέχνου ή βαναυσουργού, εις το πρατή-
ριον του μεγαλεμπόρου και του καπήλου, εις την λέσχην, εις το καφφενείον,
πανταχού, και επανέρχεται περιοδικώς, κρούων τας ποικίλας των παντοδαπών
τούτων καταγωγίων θύρας».
8
Παρά τις διακηρύξεις του ο
Ευρωπαϊκός Ερανιστής
απευθύνεται στην
οικονομικά εύρωστη, γλωσσομαθή και καλλιεργημένη μερίδα του κοινού, που
έχει έντονα φιλοπερίεργη διάθεση και είναι εξοικειωμένη με την ανάγνωση όχι
μόνο περιοδικών αλλά και βιβλίων, όπως μαρτυρούν το σχήμα και οι διαστά-
σεις του, οι τυπογραφικοί χαρακτήρες και η έκταση των πυκνογραμμένων και
πολυσέλιδων άρθρων και μελετών που δημοσιεύονται στις σελίδες του, καθώς
και οι συχνές κριτικές και παρουσιάσεις των νέων βιβλίων, ελληνικών και ξένων,
που αφορούν τη λογοτεχνία, τη φιλολογία, την αρχαιολογία, τον περιηγητισμό
και την ιστορία και προσανατολίζουν το αναγνωστικό ενδιαφέρον των συνδρο-
μητών του περιοδικού στον χώρο των εκδόσεων.
Βασικός κανόνας της οργάνωσης της ύλης παραμένει η ποικιλία και η
ανομοιογένεια. Η ύλη του περιοδικού είναι χωρισμένη σε θεματικές κατηγορί-
ες, ορισμένες από τις οποίες παραμένουν σταθερές, ενώ άλλες αλλάζουν από
τεύχος σε τεύχος. Οι κυριότερες ενότητες, όπως προσδιορίζονται από το περι-
οδικό στον πίνακα περιεχομένων του πρώτου τόμου, είναι οι ακόλουθες: Πολι-
τική ιστορία, Ιστορία, Φιλοσοφία, Φιλοσοφία της ιστορίας, Ναυτικόν δημό-
σιον δίκαιον, Βιομηχανία, Γεωγραφία, Περιηγήσεις, Φιλολογία, Εκπαίδευσις,
Βιογραφία, Διηγήματα, Ποικίλα και Βιβλιοκρισία. Αργότερα προστίθενται και
άλλες θεματικές κατηγορίες, που εμπλουτίζουν ακόμη περισσότερο την ποικι-
λία του περιοδικού και αντανακλούν τα ειδικά ενδιαφέροντα των συνεργατών
Το
παράδειγμα των υπαλλήλων της Εθνικής Τράπεζας
, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1985· Κ
αρπό
-
ζηλου
, σ. 252-264.
8.
Ερανιστής
, έτος Β΄ (1842), τ. Α΄, φυλλ. α΄, σ. β΄-γ΄. Η Προκήρυξη, με ημερο-
μηνία 30 Μαρτίου 1842, αναδημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος της δεύτερης περιόδου
του εντύπου, που κυκλοφόρησε λίγους μήνες αργότερα.