B' ΤΟΜΟΣ

171 / 562

βικυ πατσιου
170
ρειών, όπως είναι η Ιατρική και η Αρχαιολογική Εταιρεία, την ανάπτυξη της
τυπογραφίας και τη συγκέντρωση της εκδοτικής παραγωγής. Την επιβίωση της
κληρονομιάς του Διαφωτισμού εξασφαλίζουν οι Έλληνες λόγιοι φορείς της
δυτικής παιδείας, που χάρη στη μόρφωση και στις ικανότητές τους επηρεά-
ζουν αποφασιστικά την πνευματική ζωή του τόπου κατέχοντας καίριες θέσεις
στον Τύπο, στην εκπαίδευση και τη διοίκηση.
Τα περιοδικά έντυπα που κυκλοφορούν παράλληλα με τις αυτοτελείς
εκδόσεις για να ενημερώσουν και να ψυχαγωγήσουν τους αναγνώστες τους
εκφράζουν τις τάσεις και τις αντιλήψεις μιας εποχής που γνωρίζει σημαντι-
κές αλλαγές και εξελίξεις στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Το πολιτικό κλίμα
και τις ανησυχίες της περιόδου αντανακλά ο μεγάλος αριθμός των εντύπων,
των εφημερίδων αλλά και των περιοδικών, που ασχολούνται με την πολιτική
κατάσταση της χώρας και εκφράζουν συνήθως αντιπολιτευτική διάθεση, ενώ
ορισμένοι εκδότες, επηρεασμένοι από τις φιλελεύθερες ιδέες της Ευρώπης και
τα δυτικά πρότυπα διακυβέρνησης, θεωρούν το κοινοβουλευτικό αντιπροσω-
πευτικό σύστημα ιδανική λύση για τα πολλαπλά προβλήματα που αντιμετώ-
πιζε ο ελληνισμός και προβάλλουν την αξία των συνταγματικών ελευθεριών.3
3. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά τις εφημερίδες Σωτήρα του Νικολ. Σκούφου, η
παύση του οποίου διατάχθηκε όταν στράφηκε εναντίον του Armansperg, Ελπίδα
του ‘γαλλόφιλου’ Κωνστ. Λεβίδη, εναντίον της οποίας η κυβέρνηση κίνησε δικαστι-
κή διαδικασία για την οξύτητα των επικρίσεών της, τη φιλελεύθερη και ‘αγγλόφιλη’
Αθηνά του Εμμ. Αντωνιάδη, που θεωρήθηκε ότι συνετέλεσε στην παραχώρηση του
συντάγματος, την Προόδο, μαχητικό περιοδικό του ουτοπιστή Παν. Σοφιανόπουλου,
που οδηγήθηκε αρκετές φορές στα δικαστήρια με την κατηγορία ότι δημοσίευε πο-
λιτικά άρθρα. Γενικά για τον Τύπο βλ. Σωζ. Θωμόπουλος (επιμ.), Η περί τύπου και
δημοσιογραφίας ελληνική βιβλιογραφία. Αυτοτελείς εκδόσεις (1831-1967) , Αθήνα
1967· Παν. Φ. Χριστόπουλος, Εφημερίδες αποκείμενες στη Βιβλιοθήκη της Βουλής
(1789-1970). Περιγραφικός Κατάλογος, ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 1993· Κ. Μάγερ, Ιστορία
του ελληνικού τύπου, τ. Α΄-Γ΄, Αθήνα 1957-1960· Λ. Δρούλια – Γ. Κουτσοπανάγου
(επιμ.), Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974. Εφημερίδες, Περιοδικά,
Δημοσιογράφοι, Εκδότες, τ. Α΄-Δ΄, ΙΝΕ-103/ΕΙΕ, Αθήνα 2008. Ειδικότερα για τον
Τύπο των πρώτων δεκαετιών της μετεπαναστατικής περιόδου βλ. Α. Σ. Σκανδάμης,
«Ο ελληνικός τύπος κατά την περίοδον του Όθωνος» στο Δελτίον της Ιστορικής και
Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τ. 19 (1967-1970), Αθήνα 1971, σ. 251-303· Μ.
Μ. Παπαϊωάννου, «Η εβδομαδιαία εφημερίδα του Ναυπλίου “Η Ηώς” (1830)» στο
Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά, τ. Ε΄ (1961), σ. 137-146· Σ. Α. Αντωνιάδη, «Η εφημε-
ρίδα “Αθηνά” και ο Όθων ώς το 1843» στο Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής
Εταιρείας της Ελλάδος (1969), σ. 77-95· Κ. Λάππας, «Η “Προόδος” του Σοφιανό-
πουλου», Ο Ερανιστής 16 (1980), σ. 199-228· Τ. Κ ιουσοπούλου, Η εφημερίδα Εποχή
(Ναύπλιο 1834-1835). Περιλήψεις – Ευρετήρια, ΕΜΝΕ, Αθήνα 1986· Ελ. Φουρνα-