B' ΤΟΜΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΥΠΟ: οι βιογραφιεσ ξενων λογοτεχνων

129

κυρίως ποσοτικά παρά ποιοτικά ή ενδοκειμενικά δεδομένα, θα επιχειρήσω

να περιγράψω το γραμματειακό αυτό είδος στην ελληνική του εκφορά και

να αναδείξω ορισμένες όψεις του: μορφή, έκταση, γραμματεία προέλευσης

των δημοσιευμάτων, αφορμές της δημοσίευσης, εθνική και γραμματολογική

κατανομή βιογραφούμενων, συντελεστές της διαμεσολάβησης, συγχρονισμό

και συστοίχιση των βιογραφιών με άλλες μορφές μεταφοράς (λ.χ. μετάφρα-

ση)

κ.ά.

Ήδη από την

Ευτέρπη

οι βιογραφίες διεκδίκησαν την αυτονομία τους, καταχ-

ωρισμένες στην ξεχωριστή στήλη «Βιογραφίαι». Θα τις συναντήσουμε επα-

νειλημμένα κάτω από τον ίδιο τίτλο ή παραλλαγές του και στα άλλα περιο-

δικά φύλλα: «Βιογραφίαι» ή «Βιογραφία», «Βιογραφική μελέτη», αλλά και

«Σύγχροναι προσωπογραφίαι», «Εικόνες», «Σύγχρονοι ξένοι συγγραφείς»·

επίσης, συχνά ως τίτλος εμφανίζεται το όνομα του βιογραφούμενου.

Η δομή τους ακολουθεί το γενικότερο συμβατικό σχήμα της βιογράφησης.

Η εξιστόρηση ξεκινά συνήθως από τη γέννηση, περνάει στα παιδικά και εφη-

βικά χρόνια έως την ενηλικίωση, την εμφάνιση του συγγραφέα στο λογοτε-

χνικό στερέωμα, για να κλείσει, αν ο βιογραφούμενος έχει αποβιώσει, με τον

θάνατό του. Η έκταση, το περιεχόμενο και το ύφος ποικίλουν ανάλογα με τη

δοσολογία των υλικών που συνθέτουν το βιογραφικό κράμα (factio, fictio,

μυθοποιητική διάθεση, εργογραφία

κ.λπ

.). Η έκταση μπορεί να είναι σύντομη,

όπως ένα εγκυκλοπαιδικό λήμμα σε λεξικό, έως πολύστηλη ή πολυσέλιδη μελέ-

τη που δημοσιεύεται σε δύο ή τρεις συνέχειες·

ακραία περίπτωση συνιστά

η μυθιστορηματική βιογραφία «Ανδρέας Χενιέρος» (André Chenier) σε επι-

φυλλίδες (

H Eυτέρπη

), δείγμα αμοιβαίας διαπίδυσης των αφηγηματικών ειδών

στον περιοδικό Τύπο.

Ανάλογη διακύμανση παρατηρείται στο περιεχόμενο:

λεπτομερέστατες και συχνά ανούσιες ή ασήμαντες πληροφορίες για την κατα-

γωγή, τους τόπους διαμονής και το πολιτισμικό γενικότερα περιβάλλον του

βιογραφούμενου, αναφορές στην οικογενειακή, προσωπική, ερωτική ζωή, σε

φιλίες και έχθρες, στην πολιτική ή άλλη σταδιοδρομία, εργογραφικά στοιχεία,

11. Κωνσταντίνος Γ.

ασίνης

Βιβλιογραφία των ελληνικών μεταφράσεων ξένης λο-

γοτεχνίας ΙΘ

-Κ΄ αιώνας: Αυτοτελείς εκδόσεις

, ΣΔΩΒ, Αθήνα, τ. 1, 2006, τ. 2, 2013·

Φίλιππος

αππάς

Ο διάλογος της ελληνικής με τις ξένες λογοτεχνίες μέσω των μετα-

φράσεων (1830-1909)

, Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή,

Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο 2012.

12. Λ.χ. στο περιοδικό

Παρνασσός

οι εκτενείς βιογραφίες-μελέτες προέρχονται

από προφορικές διαλέξεις στον ομώνυμο Σύλλογο.

13. Marie-Ève

hérenty

La littérature au quotidien. Poétiques journalistiques

au XIXe siècle

, Seuil, Παρίσι 2007, σ. 124-125.