B' ΤΟΜΟΣ

125

τεση

θηνη

Πολιτισμικές μεταφορές στον περιοδικό Τ πο:

Οι βιογραφίες ξένων λογοτεχνών

Η «λογοτεχνική στροφή» του ελληνικού περιοδικού Τύπου, σημάδια της οποί-

ας γίνονται ήδη ορατά από την πέμπτη δεκαετία του 19ου αιώνα και εξής,

εκδηλώνεται με την παροχή άπλετου χώρου σε είδη νεωτερικά, όπως στο μυθι-

στόρημα και το διήγημα, που διεισδύουν μέσα από τη δεσπόζουσα μορφή

πολιτισμικής μεταφοράς: τη μετάφραση. Τα μεταφρασμένα μυθιστορήματα

και διηγήματα, ανεξάρτητα από την αισθητική τους αξία, προσέδωσαν δυνα-

μική στην ύλη των περιοδικών και συνέβαλαν στην ανάπτυξη της εγχώριας

παραγωγής. Δίπλα στα λογοτεχνικά αυτά είδη και τα υπο-είδη τους –που πλέ-

ον είμαστε σε θέση να τα γνωρίζουμε αρκετά καλά μέσα από τη χαρτογράφη-

ση και τη μελέτη τους– δημιουργείται ένας πρόσθετος χώρος για τη φιλοξενία

πεζογραφικού υλικού, που και αυτό ανήκει στο λογοτεχνικό πεδίο και αποτελεί

συνάμα προϊόν πολιτισμικής μεταφοράς:

τις βιογραφίες ξένων λογοτεχνών. Η

εμφάνισή τους συνδέεται με το ευρύτερο πλαίσιο διαλόγου των οικογενειακών

φιλολογικών περιοδικών με τον γαλλικό Τύπο,

όπου οι βιογραφίες λογοτε-

χνών ή τα «λογοτεχνικά πορτρέτα» είχαν εισβάλει δυναμικά από τις αρχές

του 19ου αιώνα και διεκδικούσαν την ειδολογική τους ταυτότητα μέσα από την

καταχώρισή τους σε ξεχωριστή στήλη, δίπλα σε δημοσιογραφικά είδη όπως το

«χρονικό» ή το «χρονογράφημα».

1. Για την έννοια της «πολιτισμικής μεταφοράς» (transfert culturel) βλ. Michel

spagne

, «La notion de transfert culturel»,

Revue Sciences/Lettres

1 (2013),

Ημερομηνία πρόσβασης [9.10.2015] από

2. Μάρθα

αρπόζηλου

Τα ελληνικά οικογενειακά φιλολογικά περιοδικά (1847-

1900)

, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 1991.

3. Παραθέτω εδώ τη βασική βιβλιογραφία που συμβουλεύτηκα για τη γραμμα-

τολογική παρουσίαση του είδους: Hélène

ufour

Portraits en phrases. Les re-