122 / 562
Από τη Ματθίλδη... στη Γισμόνδα
121
Αντίθετα, στην ελληνική περίπτωση τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Ο
Καμπούρογλου στα τέλη του 19ου αιώνα συνεχίζει να αντιμετωπίζει το ιστο-
ρικό δράμα ως μέσο σφυρηλάτησης της εθνικής ταυτότητας και να θεωρεί ότι
«η από σκηνής εκτύλιξις ιστορικών σελίδων της βυζαντινής Φραγκοκρατού-
μενης και Τουρκοκρατούμενης Ελλάδος είναι καθήκον ιερόν».
40
Γι’ αυτό και
οι ιστορικές αυθαιρεσίες του Ραγκαβή πυροδοτούν τη μήνη του: «η ποιητική
αδεία, όπως παν πράγμα εις τον κόσμον αυτόν, έχει και αυτή τα όριά της […],
επιτρέπεται να μεταβληθώσιν επί τοσούτον τα πράγματα και να περιφρονηθή
επί τοσούτον το υπάρξαν παρελθόν, ώστε να καταρτισθή ο μύθος του δράμα-
τος. […]».
41
Στη συνέχεια απαριθμεί τα ιστορικά λάθη του Έλληνα συγγρα-
φέα, τα συγκρίνει με την πραγματική ιστορία και καταλήγει: «Άραγε εντός
των περιθωρίων της ιστορικής ταύτης σελίδος δεν ηδύνατο μετά παρεκβολών
και παρεμβολών να εξυφανθή δραματική υπόθεσις;».
42
Το πρόβλημα για τον
Καμπούρογλου δεν είναι τόσο ότι ο Σαρντού παραποίησε την ελληνική ιστορία
όσο ότι ο Ραγκαβής θυσίασε τον ιστορικό χάριν του δραματικού συγγραφέα.
43
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια ημέρα που ο Καμπούρογλου γράφει
τα παραπάνω, ο συντάκτης της εφημερίδας
Ακρόπολις
αντιμετωπίζει το δρά-
μα του Ραγκαβή με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπισαν και οι Γάλλοι το δράμα
του Σαρντού, σαν μια ευκαιρία δηλαδή
να γνωρίση [κανείς] την επί Φραγκοκρατίας Ελλάδα και ιδία τας Αθήνας ως
ήσαν τότε με τα εξωτικά εκείνα πρόσωπα των δουκών και των ιπποτών και της
άλλης ευγενούς χορείας και τα παράδοξα ενδύματά των και τας τελετάς […].
Είνε γενικώς ένα θαυμάσιον πανόραμα […] τερπνόν εις την όρασιν.
44
Ακόμα το ‘οικείο’, λοιπόν, αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο από την
ελληνική διανόηση. Το 1896, δύο μόλις χρόνια μετά την απροσδόκητη εμφά-
τις ιστορικές αυθαιρεσίες που υπήρχαν στη
Θεοδώρα
. Βλ. D
ucrey
, σ. 322-325. Προ-
φανώς η άγνοια γύρω από το μεσαιωνικό δουκάτο των Αθηνών, που είχε επικαλεστεί
και ο Σαρντού στη συνέντευξή του (βλ. παραπάνω), σε συνδυασμό με τη γοητεία
που ασκούσε καθετί εξωτικό, τους έκανε περισσότερο ελαστικούς σε θέματα ιστορίας,
ακόμη και αν αφορούσε μέρος της δικής τους.
40. Κ., σ. 1.
41. Ό. π.
42. Το ίδιο.
43. Ο Σαρντού στην επιστολή του προς τον Ραγκαβή του υποσχόταν ότι θα του
έστελνε ένα αντίτυπο και της δικής του
Θεοδώρας
, αλλά την ίδια στιγμή
εκλιπαρούσε
«πάσαν υμών ανοχή διά τας ελευθερίας, ας ηναγκάσθην να επιτρέψω εμαυτώ υπό την
ιδιότητα του δραματουργού». Βλ. Φ., σ. 37.
44. Γ. Β., σ. 2.