Α' ΤΟΜΟΣ

396 / 482

Νεοελληνικές σπουδές στην Κωνσταντινούπολη κατά τον 19ο αιώνα
395
τα».20 Να σημειώσουμε ωστόσο ότι, παρά ταύτα, τα ενδιαφέροντα του ίδιου
του Κωνσταντίνου Η. Βασιάδη ήταν μάλλον προσανατολισμένα στον αρχαίο
ελληνικό πολιτισμό και στις νέες, κατά τον 19ο αιώνα, φιλολογικές, ιστορικές
και ψυχολογικές αναγνώσεις περί εθνικού χαρακτήρα και φυλετικής ισχύος
των Ελλήνων (από αρχαιοτάτων χρόνων), τις οποίες ανέλυσε σε εκτενή πραγ-
ματεία του «Περί ελληνικού πολιτισμού», που δημοσιεύθηκε στον τόμο ΙΣΤ΄
του Περιοδικού ΕΦΣΚ.
Σε κάθε περίπτωση, ανάμεσα στα άρθρα που εμφανίζονται στο περιοδικό
εντοπίζουμε πράγματι πολλούς τίτλους αναφερόμενους στη νεοελληνική παι-
δεία και την ιστορία της, άρθρα που πρέπει να ήταν αρμοδιότητα κυρίως της
Φιλολογικής Επιτροπής του Συλλόγου, όπου μετείχαν οι Βασιάδης, Παρανίκας, Γ.
Χασιώτης, Α. Τάγης, Αιμ. Νοννότης και άλλοι. Άλλωστε, μία από τις πηγές που
χρησιμοποίησε ο Ματθαίος Παρανίκας στο Σχεδίασμα ήταν η «Επιστολιμαία
διατριβή περί της εν Κωνσταντινουπόλει Πατριαρχικής Σχολής» του Κωνσταντίου
Α΄ Κωνσταντινουπόλεως, που είχε ήδη καταχωρισθεί στο Περιοδικό του ΕΦΣΚ,
έτος Β´ (1864), μετά παρατηρήσεων του Σταυράκη Αριστάρχη, ο οποίος διετέλε-
σε γραμματέας και κατόπιν πρόεδρος του Συλλόγου κατά τα έτη 1870-1871.21 Να
σημειωθεί ότι στο Σχεδίασμα ο Παρανίκας αναφέρεται πολλάκις στη σημασία των
έργων του Κωνσταντίου Α΄ για τη νεοελληνική επιστήμη και επισημαίνει ότι παρέ-
μεναν δυστυχώς ακόμα –το 1867 υπενθυμίζουμε– ανέκδοτα, πλην της παραπάνω
πραγματείας που δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό του ΕΦΣΚ. Και τούτο, παρότι το
1866 δημοσιεύθηκε στην Κωνσταντινούπολη έκδοση έργων του λογίου πατριάρχη
μαζί με εκτενή βιογραφία του από έναν άλλο λόγιο της Πόλης, τον Θεόδωρο Αρι-
στοκλή, διδάσκαλο σε σχολείο της ταπεινής συνοικίας του Παλίνου.
Ενδεικτικά, να αναφέρουμε επίσης την αρθρογραφία, στο πλαίσιο της
Φιλολογικής Επιτροπής του ΕΦΣΚ, του Αθανασίου Παπαδοπούλου Κερα-
μέως «Συμβολαί εις την ιστορίαν της νεοελληνικής φιλολογίας», Περιοδικό
ΕΦΣΚ ΙΖ΄ (1882)· καθώς και τα άρθρα για την ιστορία της νεοελληνικής
εκπαίδευσης στο ίδιο περιοδικό την περίοδο 1871-1874 (αλλά και στον Β΄ τόμο
της Επετηρίδας του εν Κωνσταντινουπόλει Ηπειρωτικού Φιλεκπαιδευτικού
20. Το ίδιο, σ. 1.
21. Περιοδικό ΕΦΣΚ Β΄ (1863-1864), σ. 286-296. Ο Μέγας Λογοθέτης Σταύ-
ρος Αριστάρχης συνέβαλε στη διάσωση σώματος πατριαρχικών πράξεων μιας μακράς
περιόδου, «από την βυζαντινή εποχή έως τις μέρες του». Βλ. Δημήτρης Γ. Αποστο-
λοπουλος – Μάχη Παϊζη-Αποστολοπουλου, Οι πράξεις του Πατριαρχείου Κωνστα-
ντινουπόλεως. Επιτομή – Παράδοση – Σχολιασμός. Ι. 1454-1498, ΙΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα
2013, σ. 9.