Α' ΤΟΜΟΣ

311

aterina

arpinato

Νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία στην Ιταλία του 19ου αιώνα

(1855-1857): Μερικές παρατηρήσεις στον Tommaso Semmola

και τον Niccolò Tommaseo*

Αν δεν υπήρχε το Google μάλλον ο Tommaso Semmola

δεν θα ήταν σήμερα

θέμα της παρούσας μελέτης και το περίγραμμα που ο ίδιος σχεδίασε για την

ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας από την πτώση της Κωνσταντινούπολης

* Η παρούσα μελέτη είναι μόνο μια πρώτη επαφή με το δημοσιευμένο υλικό των

emmola

και

ommaseo σχετικό με τη γνώση της νέας ελληνικής γλώσσας και της

νέας ελληνικής λογοτεχνίας κατά τα έτη 1855-1857 στην Ιταλία. Παρουσιάζω κάποια

βασικά στοιχεία που εύχομαι να αποτελέσουν βάση για ευρύτερη έρευνα. Ευχαριστώ

τον Νάσο Βαγενά που πρότεινε τη συμμετοχή μου στο συνέδριο. Είχα ήδη παραδώ-

σει την παρούσα μελέτη όταν έλαβα τον τόμο Άννα

αμπάκη

–

Μαρία

εχοπού

λου

Ο ελληνικός Τύπος του 19ου αιώνα. Ερευνητικά ζητήματα – Πορίσματα

, Αθήνα

2015, όπου από τη μελέτη: Αλέξανδρος

ατσιγιάννης

«Ιστορία της Νεοελληνικής

Γραμματείας και περιοδικός τύπος του 19ου αιώνα. Πρώτα πορίσματα και διαγραφή

συντεταγμένων»,

σ.

59-73, έμαθα ότι ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής είχε προδημοσι-

εύσει μεγάλα αποσπάσματα της

Ιστορίας της Ελληνικής Λογοτεχνίας

, είκοσι χρόνια

πριν την αυτοτελή έκδοση, στον πολιτικά χρωματισμένο

Spectateur de l’Orient

του

Ραγκαβή και του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου μεταξύ των ετών 1853-1856. Με

την ένδειξη αυτή, με τη βοήθεια του διαδικτύου μπόρεσα να ανακαλύψω τις πηγές

του

emmola, ο οποίος μεταφράζει από τον Ραγκαβή χωρίς να το αναφέρει. Απλώς

παραθέτει πού και πού κάποια προσωπικά σχόλια. Παρόλο που ο

emmola είναι

πλαστογράφος, οι μεταφράσεις του είναι, έτσι κι αλλιώς, σημαντική μαρτυρία –στα

Ιταλικά– της πορείας των ελληνικών γραμμάτων από την Άλωση έως τον 19ο αιώνα.

Μόλις μπορέσω να έχω πρόσβαση σε ολόκληρο το περιοδικό, έχω σκοπό να εξετάσω

πιο αναλυτικά όλο το σύγγραμμα.

1. Λόγιος Ναπολιτάνος, με βαθιά γνώση των Ελληνικών, έγραψε διάφορα μελετή-

ματα: Tommaso

emmola

Lettera archeologica sulla interpretazione di un antica

gemma in cui è rappresentato Cristo sotto le sembianze di Orfeo

dalla tipografia