Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Παναγιώτης Αντωνόπουλος

απόγνωσης. Αλλά για ένα νεοκλασικιστή του δικού του δια-

μετρήματος, η απόδοση μιας ανύπαρκτης κλινικής συμπεριφο-

ράς σε ένα λογοτεχνικό ίνδαλμα της αρχαιότητας είναι προτι-

μότερη από την αιωρούμενη υποψία αποκλίνουσας ερωτικής

συμπεριφοράς. Εξάλλου, μια τόσο δεξιοτεχνική παρανάγνωση,

η οποία, συν τοις άλλοις, αποκαλύπτει και το ταχυδακτυλουρ-

γικό ταλέντο του ικανότατου παραχαράκτη, είναι ο μοναδικός

πολιτικά ορθός τρόπος για να ενταχθούν τα αρχαία κείμενα

στον κανονιστικό χάρτη του αιώνιου προτύπου και να παρα-

μείνουν ακλόνητα και αναλλοίωτα, τοποθετημένα σε ένα υψη-

λότερο και αμετακίνητο βάθρο, πολύ πάνω από τα κατοπινά

κατώτερα έκτυπά τους.

Στο σημείο αυτό, σκόπιμη είναι η παράθεση της κριτικής απο-

τίμησης που κάνει ο Cassirer, σχολιάζοντας τις αισθητικές αντι-

φάσεις του Νεοκλασικισμού:

Όλοι τους

[οι θεωρητικοί του Κλασικισμού]

επιδιώκουν την

απλότητα, την ορθότητα, την απέριττη «φυσικότητα»

της έκφρασης – και όμως το μέτρο της φυσικότητας το

αντλούν χωρίς ενδοιασμούς και επιφυλάξεις από τον κό-

σμο που ζουν οι ίδιοι· το θεμελιώνουν σε ό,τι συναντούν

στο άμεσο περιβάλλον τους, σε συνήθειες και σε παρα-

δόσεις.

{…}

Ο Μπουαλώ ταυτίζει όχι μόνο τη «φύση» με

τον «Λόγο», αλλά επίσης τη γνήσια φύση με ένα συγκε-

κριμένο επίπεδο της χρηστοήθειας

[πλάγια στο κείμενο].

Και αυτό το επίπεδο μπορεί κατά την άποψή του να επι-

τευχθεί μόνο με την καλλιέργεια όλων των μορφών που

δημιούργησε ο κοινωνικός βίος και τις οποίες εκλέπτυνε

στο έπακρο.

{…}

Έτσι, δίχως να το καταλάβει κανείς,

η φύση υποκαταστάθηκε από την ευπρέπεια και η αλή-

θεια από τη σύμβαση.

{…}

Με την ταύτιση Λόγου και

ευπρέπειας, η θεωρία του κλασικισμού τελικά μετέτρεψε

τα αισθητικά της ιδεώδη σε συγκεκριμένα κοινωνιολογικά

ιδεώδη και τα συνέδεσε με αυτά.

10. Ernst Cassirer,

Η φιλοσοφία του Διαφωτισμού

, ό.π., σ. 452-454.