Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

18 / 198

Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19ου αιώνα
17
αυτή, οι πιο χαρακτηριστικές αναλογίες ανάμεσα στο νεοελ-
ληνικό και το γαλλικό κείμενο, που δεν ανταποκρίνονται στις
εκφράσεις που χρησιμοποιεί η Σαπφώ, είναι το ωχριώ, το
οποίο αντιστοιχεί στο pâle, και το ανοηταίνω, που αποτελεί
μετάφραση του éperdue. Η διαμεσολαβημένη από τον Boileau
μετάφραση του αποσπάσματος 31 από τον Γουζέλη δεν θα
πρέπει να προκαλεί έκπληξη, όχι μόνο λόγω της υψηλής δημο-
φιλίας του γάλλου συγγραφέα στην ελληνική διανόηση του
19ου αιώνα, αλλά και επειδή η Ζάκυνθος, στην οποία ο Γου-
ζέλης γεννιέται το 1774 και περνάει τα πρώτα είκοσι πέντε
χρόνια της ζωής του, βρίσκεται, εκείνη την εποχή, υπό γαλλική
κατοχή.
Στο σημείο αυτό, είναι απαραίτητη η ερμηνευτική ανάλυση
του τρόπου με τον οποίο ο Boileau αποδίδει το αρχαίο από-
σπασμα, αφού οι παρεμβάσεις του φαίνεται ότι έχουν συγκε-
κριμένη πρόθεση. Ο γάλλος συγγραφέας θα μετατρέψει τα
ερωτικά συμπτώματα που κατακλύζουν τη Σαπφώ σε μια
σειρά αποτελεσμάτων που ανάγονται στην κλινική περίπτωση
ενός ανθρώπου που τον χαρακτηρίζει η ψυχική διαταραχή.
Τον στ. 13 με λούζει ιδρώτας τον μεταφράζει Un frisson me
saisit;4 [ρίγος με διαπερνά] λέγοντας στις υποσημειώσεις του
ότι «στα ελληνικά υπάρχει η φράση ψυχρός ιδρώτας· αλλά η
λέξη ιδρώτας δεν μπορεί ποτέ στα γαλλικά να είναι ευχάρι-
στη, και αφήνει μιαν άσχημη ιδέα στο μυαλό».5 Τον στ. 14 πιο
πράσινη κι από το χορτάρι γίνομαι, αντί να τον μεταφρά-
σει comme l’herbe [όπως το χορτάρι], προτίμησε το pâle [χλω-
μός] επειδή «το πρώτο είναι άνευ νοήματος στα γαλλικά», 6
προσθέτοντας μάλιστα στο τέλος του στίχου τον ανύπαρκτο
στο πρωτότυπο ποίημα επιθετικό προσδιορισμό éperdue, που
σημαίνει διαταραγμένη, εκτός εαυτού ή αλλόφρων.
Παράλληλα, ο Boileau, μεταφράζοντας τα σχόλια του Ψευ-
δολογγίνου στο ποίημα της Σαπφώς, θα αποδώσει τη λέξη φο-
4. N. Boileau, ό.π., σ. 26.
5. Στο ίδιο, σ. 97.
6. Στο ίδιο.