B' ΤΟΜΟΣ

507 / 562

Στελλα Κουρμπανα
506
μιμούνταν το ύφος αλλά και τη μορφή της κωμωδίας του Αριστοφάνη, είχε
ήδη δει τα φώτα της σκηνής,2 παρουσιαζόταν για πρώτη φορά ολοκληρωμέ-
νο, με τα χορικά του μελοποιημένα. Η πρωτοβουλία της ομάδας των ερασι-
τεχνών,3 σε συνεργασία με μέλη της φιλαρμονικής εταιρείας «Ευτέρπη», με
τον Raffaello Parisini στη μουσική διεύθυνση του χορού και τη Σμαράγδα
Βαλτατζή στο πιάνο, θεωρήθηκε πως εγκαινίασε «ἐποχὴν ἀναγεννήσεως τῶν
ὡραίων τεχνῶν».4 Η αρχαιοπρεπής μουσική σε συνδυασμό με τη νεοελληνική
γλώσσα έκαναν κάποιους να θεωρήσουν πως οι κυρίες του χορού «ἐνεκαίνισαν
οὕτω πρῶτον νῦν ἀληθὲς ἑλληνικὸν μελόδραμα»,5 ενώ άλλοι ονόμασαν το έργο
«ἡμιμελόδραμα, ἤγουν, κατὰ τὸ ἥμισυ ὄπερα καὶ καθόλου [= καθ’ ολοκληρίαν]
μποῦφα ».6
Η κατάταξη μιας αριστοφανικής κωμωδίας δίπλα στα μελοδραματικά έργα,
εκτός από τη νεοκλασική προσέγγιση που υπενθυμίζει το σχήμα του αντιδα-
νείου (η όπερα αποτελεί την εν Ευρώπη φυσική εξέλιξη της αρχαίας τραγωδί-
ας και ως εκ τούτου επιστρέφει στη γενέτειρά της, την Ελλάδα), υπογραμμίζει
και την επιρροή του θεατρικού συρμού της εποχής, που δεν ήταν άλλος από
την όπερα: Η όπερα αποτελούσε το κριτήριο με βάση το οποίο ορίζονταν
και τα υπόλοιπα θεατρικά είδη. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι όταν Ο
Γάμος του Κουτρούλη ξαναείδε τα φώτα της σκηνής, δεκαπέντε χρόνια αργό-
τερα, χαρακτηρίστηκε, μεταξύ άλλων, και τρίπρακτη κωμωδία μετ’ ασμάτων:7
Το 1890 τα κωμειδύλλια και οι κωμωδίες μετ’ ασμάτων μεσουρανούσαν στα
αθηναϊκά και τα φαληρικά σανίδια.
2. Στην Κωνσταντινούπολη το φθινόπωρο του 1863 και το καλοκαίρι του 1874 και
στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1871. Για τις παραστάσεις αλλά και τη μουσική του
Κουτρούλη βλ. Στέλλα Κουρμπανά, «Του Κουτρούλη ο Γάμος του Α. Ρ. Ραγκαβή και
το “αληθές ελληνικόν μελόδραμα”», Μουσικός Ελληνομνήμων 4 (Σεπτ.-Δεκ. 2009),
σ. 20-33, διαθέσιμο και στην ιστοσελίδα:
issues/me004
3. Ανάμεσα στους ερασιτέχνες καλλιτέχνες διακρίνονται τα ονόματα των Δ.
Κορομηλά (στον ρόλο του Κουτρούλη), Ι. Καμπούρογλου, Δ. Καμπούρογλου, Μιχ.
Λάμπρου, καθώς και μελών της οικογένειας Ραγκαβή (Ευγένιος Ραγκαβής, Αριστείδης
Ραγκαβής, Λουκία Ραγκαβή, Ζωή Βαλτατζή). Βλ. σχετικά τη διαφήμιση που δημοσι-
εύθηκε στην Εφημερίδα της 28ης Δεκεμβρίου 1874. Πρβλ. και ό.π.
4. Ἐφημερίς, 30.12.1874.
5. Στοά, 30.12.1874. Αναδημοσίευση στην Ἐφημερίδα , 31.12.1874.
6. Ἐκλεκτική, 4.1.1875.
7. «Ὁ Γάμος τοῦ Κουτρούλη, τρίπρακτος κωμῳδία», Πρωΐα, 19.7.1890· «Ὁ Γάμος
τοῦ Κουτρούλη, κωμῳδία τοῦ κ. Ἀλ. Ραγκαβῆ, μετ’ ᾀσμάτων», Καιροί, 19.7.1890· Νέα
Ἐφημερίς, 19.7.1890.