B' ΤΟΜΟΣ

Εθνικός χαρακτήρας και υποκριτική τέχνη στο ελληνικό θέατρο του 19ου αιώνα

501

Σπουδαιότερο όλων των παραπάνω, όμως, θέτει το «προσήκον μέτρο»,

που αντιστοιχεί στον κανόνα περί αισθήσεως του καλού ή του ωραίου και που

ο Δασαρίτης συνδέει απαρέγκλιτα με την ελληνική καλλιτεχνία. Σημειώνει:

Ουχί ολιγώτερον υψηλά των φυσικών προτερημάτων του υποκριτού και της

τεχνικής αυτού ασκήσεως ίσταται η ορθή εν τη παραστάσει τήρησις του μέτρου,

του οριζομένου υπό της λεπτής αισθήσεως του καλού· ή τουλάχιστον να μη

εξέλθη ο ηθοποιός των ορίων, εάν δεν δύναται να επιτύχη του

ορθού

, καθ’ ότι

εκάστη υπερβολή εν τη ελληνική Καλλιτεχνία δυσάρεστος.

Ακολουθούν λεπτομερείς περιγραφές και παραδείγματα, σε μια προσπά-

θεια να κάνει πιο συγκεκριμένο το κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο πρέπει

απαρεγκλίτως να υπάγεται στο ανώτατο κριτήριο του προσήκοντος μέτρου.

Το μέτρο, ως βασικό γνώρισμα της ελληνικής καλλιτεχνίας, αποτελεί για τον

Δασαρίτη τον συνδετικό κρίκο που ενώνει την υποκριτική με τις άλλες τέχνες

και παράλληλα τεκμήριο συνέχειας του έθνους. Ο ηθοποιός οφείλει να μην

ξεφεύγει των ορίων για να υπηρετεί σωστά την τέχνη του, να διδάσκει τους

θεατές και να εξελίσσεται ο ίδιος ως καλλιτέχνης.

Το 1883 ο Δασαρίτης επαναλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό τις ιδέες περί

αισθητικής που πρώτοι εισάγουν οι λόγιοι της προεπαναστατικής περιόδου,

δίνοντας όμως έμφαση στη σύνδεση με το ιστορικό παρελθόν και την κλασική

αρχαιότητα, επιχειρώντας ταυτόχρονα να τους προσδώσει εθνικά χαρακτηρι-

στικά.

Η επιβολή εθνικού χαρακτήρα στην τέχνη της υποκριτικής στο ελληνικό

θέατρο αποσκοπούσε πρωτίστως στη σκηνική ερμηνεία του εθνικού δράματος

με τρόπο ωφέλιμο και διδακτικό και προοριζόταν να αποτελέσει εφαλτήριο

συγγραφής πρωτότυπων έργων και μέσο διάδοσης της εγχώριας δραματουρ-

γίας. Ο πρωταρχικός στόχος ένταξης της υποκριτικής σε συγκεκριμένο κανο-

νιστικό πλαίσιο ήταν ηθικοδιδακτικός και συνδεόταν με την επιμόρφωση του

κοινού και την ενίσχυση της εθνικής συνείδησης.

Μαζί με την προτροπή για την εφαρμογή κανόνων στην υποκριτική τους,

στους ηθοποιούς γίνονται απαραίτητες παραινέσεις αναπαράστασης πρωτότυ-

πων ελληνικών δραμάτων, ηθικών και επί ελληνικών υποθέσεων, ή αρχαίων δρα-

μάτων σε μετάφραση ή ακόμα, εφόσον επιλεγεί μετάφραση ξένου έργου, αυτή

να γίνεται ελεύθερη και να είναι προσαρμοσμένη στα ελληνικά πράγματα.

25.

Το ίδιο

, «Γ΄: Προσήκον μέτρον», σ. 35.

26. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η άποψη του Λάτρη για τις μεταφράσεις ξένων

έργων ή παραφράσεις αρχαίων τραγωδιών, αλλά και αριστοφανικών κωμωδιών. Επιση-