B' ΤΟΜΟΣ

ΕΥΗ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

350

τις βαθύτερες πνευματικές αναζητήσεις τους.

Τα κείμενα έχουν περιορισμέ-

νη θεματική, διαπνέονται από «διδακτισμό» και έχουν στόχο τη διαμόρφωση

ενός επιθυμητού, κοινωνικά αποδεκτού γυναικείου προτύπου, διαμορφωμένου

πάνω σε στερεότυπα και προκαταλήψεις αιώνων. Έτσι, η «επιτέλεση» του

γυναικείου φύλου μέσω της γραφής, αλλά και του ρόλου της αναγνώστριας

κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα εμπίπτουν στον κανόνα των «παραδο-

σιακών» στερεοτυπικών εικόνων για τη γυναίκα.

Ωστόσο, στη λογοτεχνική παραγωγή της εποχής μπορούμε να εντοπίσου-

με κάποια μεμονωμένα στοιχεία που προοιωνίζονται την εξέλιξη της παιδικής

λογοτεχνίας για κορίτσια και παράλληλα δίνουν το στίγμα της εποχής. Τέτοια

στοιχεία βρίσκουμε στον περιοδικό Τύπο της εποχής και συγκεκριμένα στη

Διάπλαση των Παίδων

(στην οποία και θα περιοριστούμε στη συγκεκριμένη

μελέτη), που αρχίζει να εκδίδεται το 1879 και διαφέρει σημαντικά από τα υπό-

λοιπα παιδικά περιοδικά, ενώ, όπως μαρτυρά ο μεγάλος αριθμός των συνδρο-

μών της, διαβάζεται ευρέως τόσο από αγόρια όσο και από κορίτσια.

Ήδη ο υπότιτλος της

Διαπλάσεως

, ο οποίος κατά καιρούς μεταβάλλεται,

προσδιορίζει σαφώς την ομάδα στόχευσης του περιοδικού, η οποία περιλαμβά-

νει ρητά και τα κορίτσια: Ο χαρακτηριστικός υπότιτλος του 1882 «Περιοδικόν

μετά εικονογραφιών διά παίδας και κοράσια», αλλάζει το 1897. Στο εξώφυλλο

18. Τα κείμενα στον περιοδικό Τύπο συνήθως παρέχουν συμβουλές καλής συμπερι-

φοράς για τις υποψήφιες συζύγους και τις μέλλουσες μητέρες ή για τη συμπεριφορά

των γυναικών μέσα στον γάμο. Βλ. Κυριακή

θανασιαδου

, «Εικόνες της Μήδειας και

η κατασκευή του γυναικείου φύλου στον περιοδικό τύπο του 19ου αιώνα» στον τόμο

Πρακτικά του Ε΄ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών, Συνέχειες, ασυνέ-

χειες, ρήξεις στον ελληνικό κόσμο (1204-2014): οικονομία, κοινωνία, ιστορία, λογοτε-

χνία

, επιμ. Κωνσταντίνος Δημάδης, τ. 5, Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών,

Αθήνα 2015, σ. 51-64. Το άρθρο είναι προσβάσιμο και ηλεκτρονικά. Ημερομηνία πρό-

σβασης [02/08/2015] από

http://www.eens.org/EENS_congresses/2014/athana-

siadou_kyriaki.pdf

19. Η

Εφημερίς των Κυριών

της Κ. Παρρέν, ως το κατ’ εξοχήν γυναικείο ανάγνω-

σμα που αποσκοπούσε στην πνευματική και κοινωνική ανύψωση της γυναίκας, θα

εκδοθεί στα τέλη του αιώνα. Οι συντάκτριές της θα διεκδικήσουν για το φύλο τους

πλήρη δικαιώματα στην εκπαίδευση, την εργασία και την πολιτική ζωή της χώρας και

θα επιδιώξουν τη χειραφέτηση της γυναίκας. Η προσπάθεια αυτή, ωστόσο, θα αντιμε-

τωπισθεί απαξιωτικά, με ειρωνεία, χλευασμό και άρνηση. Εξαίρεση θα αποτελέσουν μό-

νον οι Παλαμάς και Ξενόπουλος, που αντιμετωπίζουν με συμπάθεια το όλο εγχείρημα.

20. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των αναγνωστριών της

Διαπλάσεως

βλ. Βίκυ Π

ατσιου

Η Διάπλασις των Παίδων (1879-1922). Το πρότυπο και

η συγκρότησή του

, ΙΑΕΝ/ΓΓΝΓ, Αθήνα 1987, ιδ. το κεφ. 1.3 «Οι αριθμοί», σ. 39-47.