346 / 562
Γερμανικές επιρροές στον περιοδικό Τύπο για παιδιά κατά το β΄ ήμισυ του 19ου αιώνα
345
στα τέλη της δεκαετίας του 1780 θα συντάξει ένα έργο με τον τίτλο
Πατρική
συμβουλή προς την θυγατέρα μου
(που φέρει την αφιέρωση στην «ώριμη νεο-
λαία γένους θηλυκού»),
4
το οποίο αποτελεί ουσιαστικά έμμεση προσπάθεια
να κάμψει τη δυναμική αυτονομίας και ανεξαρτησίας που δρομολόγησε ο Δια-
φωτισμός για τη γυναίκα, η οποία –ως αναγνώστρια– αποτελεί εγγενή απειλή
για την κοινωνία.
5
Γι’ αυτό οι συγγραφείς στην καμπή του αιώνα επιδιώκουν
να ενισχύουν διακριτά έμφυλα χαρακτηριστικά στα πονήματά τους, τονίζο-
ντας ότι η γυναίκα πρέπει να περιορίζεται στον τριπλό φυσικό της προορισμό
«ως συζύγου, μητέρας και διαχειρίστριας του σπιτιού/οικοκυράς» και για τον
σκοπό αυτό πρέπει να αναπτύξει αρετές όπως «‘υπομονή’, ‘εγκαρτέρηση’,
‘υποχωρητικότητα’, ‘υπακοή’, ‘αυταπάρνηση’, ‘ηπιότητα’ και ‘πειθηνιότητα’».
6
Ο Campe, υποκύπτοντας στα κοινωνικά ειωθότα της εποχής, σημειώνει «ότι
ο ανήρ οφείλει να είναι ο προστάτης και άρχων της γυναικός, η δε γυνή να
είναι από αυτόν εξαρτημένη· η αυτόν στηρίζουσα, πιστή, ευγνώμων, υπάκουη
σύντροφος και βοηθός της ζωής του».
7
Οι αντιλήψεις αυτές όμως –σύμφω-
να με την Christina Wortmann– έρχονται σε αντίθεση προς τα ιδεολογικά
πιστεύω του Campe, ο οποίος είναι ενθουσιώδης υποστηρικτής της γαλλικής
επαναστάσεως. Έτσι, παρότι τον θλίβει η υποδεέστερη θέση του κοριτσιού και
η παραίτησή του από πολλά από τα παιδικά του προνόμια στην πορεία του
προς την ενηλικίωση, ωστόσο και ο Campe μοιραία αποδέχεται ότι η γυναίκα
οφείλει να ανταποκρίνεται στα καθήκοντα που υπαγορεύει η σύγχρονή τους
αστική κοινωνία, η οποία προβλέπει τον κυρίαρχο ρόλο του άνδρα. Ως παρη-
γοριά και αντίδωρο για την παραίτηση της θυγατέρας του από προνόμια που
στο εξής θα απολαμβάνει μόνον το ανδρικό φύλο, συμπληρώνει η Wortmann,
ο πατέρας της της προσφέρει την αγάπη του, ελπίζοντας «ότι κάποια μέρα
θα κατανοήσει»·
8
λόγια που σήμερα δεν μπορούν παρά να ερμηνευτούν στο
4. Joachim Heinrich
C
ampe
,
Väterlicher Rath für meine Tochter. Ein Gegen-
stück zum “Theophron”. Der erwachsenen weiblichen Jugend gewidmet
, Verlag
der Schulbuchhandlung, Braunschweig 1789. Bλ. κυρίως κεφ. 2 του πρώτου μέρους
«Über die ungünstigen Verhältnisse des Weibes», σ. 20
κ.εξ.5. Βλ. Μένη
Κ
ανατσουλη
,
Ο ήρωας και η ηρωίδα με τα χίλια πρόσωπα. Νέες από-
ψεις για το φύλο στην παιδική λογοτεχνία
, Gutenberg, Αθήνα 2008, σ. 29.
6.
Το ίδιο
, ιδ. σ. 24
κ.εξ.7.
Το ίδιο
, σ. 23.
8. Christina
W
ortmann
, «DerWandel vonLeitbildern inderMädchenliteratur»,
Mythos-Magazin
(2007), Ημερομηνία πρόσβασης [23/08/15] από http://www.
mythos-magazin.de/methodenforschung/cw_maedchenliteratur.htm,σ. 11 (pdf
αρχείο).