B' ΤΟΜΟΣ

347 / 562

ΕΥΗ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
346
πλαίσιο της «μακράς ιστορίας της σεξουαλικής καταπίεσης των γυναικών»
ως ο «ψυχολογικός και συναισθηματικός καταναγκασμός» που διατήρησε και
αναπαρήγαγε την αστική οικογένεια.9 Η λογοτεχνία που τοποθετεί στον ρόλο
του αναγνώστη τα κορίτσια10 αποκρυσταλλώνεται στη Γερμανία (πάνω στη
βάση όσων προαναφέρθηκαν) στις αρχές του 19ου αιώνα, όπου γίνεται πλέον
σαφές ότι γυναίκες και άντρες δεν έχουν μόνον βιολογικές διαφορές, αλλά και
διαφορετική ψυχοσύνθεση. Συνεπώς κάθε φύλο έχει τις ιδιαιτερότητές του και
χρήζει ιδιαίτερης προσέγγισης ακόμα και μέσω του γραπτού λόγου.11
Η παιδική λογοτεχνία για κορίτσια στον γερμανόφωνο χώρο δεν παρουσι-
άζει σημαντικές αλλαγές κατά τον 19ο αιώνα· αποτελείται, από πλευράς περι-
εχομένου, κυρίως από «διηγήσεις» ή «μυθιστορίες δοκιμασιών» συναισθημα-
τικού ή θρησκευτικού τύπου και από «ηθικοδιδακτικές αφηγήσεις». Πρόκειται
είτε για διδακτικές ιστορίες-πρότυπα με ψυχολογικές διαστάσεις που προβάλ-
λουν θηλυκούς χαρακτήρες, οι οποίοι ζουν και δρουν σύμφωνα με τον αστικό
κώδικα αξιών και καταλήγουν να βρουν πληρότητα και ευτυχία, είτε για ιστο-
ρίες παραδειγματισμού, που επιδιώκουν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στην
αναγνώστρια, η οποία οδηγείται στη «σωστή» συμπεριφορά, βλέποντας την
9. Εδώ η Wortmann (το ίδιο, σ. 12) παραπέμπει σε παρατήρηση της Giesela
Wilkending, Kinder- und Jugendliteratur: Mädchenliteratur. Vom 18. Jahrhundert
bis zum Zweiten Weltkrieg. Eine Textsammlung, Reclam, Στουτγάρδη 1994, σ. 14.
10. Τις ιδιαιτερότητες μιας τέτοιας λογοτεχνίας καθώς και γενικότερα της λεγό-
μενης ‘παιδικής λογοτεχνίας’ ή ορθότερα της ‘λογοτεχνίας για παιδιά’ επισημαίνει ο
Matthew O. G renby, o οποίος στο βιβλίο του Children’s Literature (Edinburgh
University Press, Εδιμβούργο 2008) παρατηρεί ότι η λογοτεχνία αυτή είναι το μο-
ναδικό λογοτεχνικό είδος το οποίο προσδιορίζεται μέσω του αναγνωστικού κοινού
του (όχι μέσω του περιεχομένου ή της εποχής του κτλ.) και χαρακτηρίζεται από
ένα ουσιαστικό παράδοξο, καθώς το αναγνωστικό κοινό δεν εμπλέκεται καθόλου στις
διαδικασίες παραγωγής και αξιολόγησης των συγκεκριμένων έργων (σ. 186 ). Μά-
λιστα τα λογοτεχνικά έργα που έχουν κριθεί ως ‘επιτυχημένα’ έχουν χαρακτηρισθεί
ή έχουν ξεχωρίσει ως τέτοια από τους ενήλικες, δηλαδή πολύ πριν φτάσουν στην
κατ’ εξοχήν αναγνωστική ομάδα στόχευσής τους. Βλ. σχετικά Βettina Ηurelmann,
«Kinderliteratur» στον τόμο Handbuch der Kindheitsforschung, επιμ. Manfred
Markefka – Bernhard Nauck, Luchterhand, Neuwied 1993, σ. 461-470.
11. Για μια ενδελεχή ανάλυση της εξέλιξης αλλά και της ιστορίας της (έμφυλης)
παιδικής λογοτεχνίας στη Γερμανία παραπέμπω στις ακόλουθες μελέτες: Ewers,
Literatur für Kinder und Jugendliche. Eine Einführung in Grundbegriffe der
Kinder und Jugendliteraturforschung, W. Fink/UTB, Paderborn 2012∙ Isa Schi-
korsky, Kurze Geschichte der Kinder und Jugendliteratur, Books on Demand,
Norderstedt 2012∙ Reiner Wild (επιμ.), Geschichte der deutschen Kinder und
Jugendliteratur, J. B. Metzler, Στουτγάρδη 2007, ιδ. σ. 46