B' ΤΟΜΟΣ

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑΝΟΥ

308

πομπής των Παναθηναίων στη ζωοφόρο του Παρθενώνα.

Όσον αφορά δε

στα αετώματα, ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι αυτά συνδυάζουν την ευγενική

απλότητα με το μεγαλείο, τη βαθύτατη σπουδή της φύσης με την απαράμιλλη

τεχνική.

Ο ίδιος θαυμασμός του Ραγκαβή για τα γλυπτά του Παρθενώνα

παρατηρείται και σε μια επιστολή του, όταν το 1837, με αφορμή την προ-

σπάθεια ανάκτησης των γλυπτών, γράφει « Έν των ωραιοτάτων κατορθωμάτων

θέλει ποτέ είσθαι να καθωραΐση πάλιν τα σεβάσμια ταύτα οικοδομήματα με

τας οικείας στολάς των».

Ας σημειωθεί ότι το αίτημα της επιστροφής των

γλυπτών της Ακροπόλεως από το Βρετανικό Μουσείο τέθηκε από την Αρχαι-

ολογική Εταιρεία για πρώτη φορά στις 28 Απριλίου 1837, στην πρώτη της

συνέλευση. Ο Ραγκαβής, ως Γραμματεύς της Εταιρείας, εκφωνεί λόγο στον

Παρθενώνα, κατά τον οποίο δεν ζητά ευθέως την επιστροφή των αρχαιοτήτων,

αλλά αντίθετα εκφράζει την ευχή να ανατείλει η ημέρα που «η γενναιόφρων

Αγγλία […] θέλει αποδώσει εις την γην της Ελλάδος τα λείψανα των αρχαιοτή-

των, τούτων των διηνεκών αντικειμένων θαυμασμού παγκοσμίου».

Όταν, στις

16 Μαΐου 1847, μεταφέρθηκαν από την Αγγλία στην Ελλάδα αντί των γλυπτών

τα εκμαγεία, ο Ραγκαβής εκφωνεί στην Ακρόπολη έναν ευχαριστήριο αυτή τη

φορά λόγο προς την αγγλική κυβέρνηση. Στον λόγο αυτό, αν και εκφράζει την

πικρία του, είναι περισσότερο διπλωματικός. Ενώ μέμφεται τον Έλγιν για την

αρπαγή, ευγνωμονεί την αγγλική κυβέρνηση που αγόρασε την παράνομη αυτή

λεία, τη φιλοξένησε σε Μουσείο, δημοσίευσε πολυδάπανα συγγράμματα για

τις αρχαιότητες αυτές και, κυρίως, τις έσωσε από την αναπόφευκτη καταστρο-

φή «εν υπογείοις τισιν αποθήκαις ιδιωτικαίς».

Οι εμβριθείς γνώσεις της ιστορίας και των πηγών, οι οξυδερκείς παρατη-

ρήσεις και τα σχόλια του συγγραφέως αφενός μεν ξεδιπλώνουν με έναν πανο-

ραμικό τρόπο την αρχαία καλλιτεχνία του πρώιμου 5ου π.Χ. αιώνα, αφετέρου

δε προδίδουν, μέσω του πάθους και της αμεσότητας των περιγραφών του, τον

θαυμασμό του για τα επιτεύγματα της τέχνης την περίοδο αυτή. Το ξέσπασμα

του Πελοποννησιακού πολέμου, οι έριδες και ο λοιμός επέφεραν στη συνέχεια

τεράστιο πλήγμα στους Αθηναίους, οι οποίοι απώλεσαν, κατά τον συγγρα-

43.

Το ίδιο

, σ. 331-335.

44.

Το ίδιο

, σ. 341.

45. Απόσπασμα του Ραγκαβή (29 Απριλίου 1837). Βλ. Βασίλειος

ετράκος

Πρό-

χειρον Αρχαιολογικόν 1828-2012

, Ι, Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εται-

ρείας, Αθήνα 2013, σ. 105.

46. Σύνοψις 82-84. Ό.π., σ. 112.

47. Σύνοψις 292-296. Το ίδιο, σ. 115-117.