313 / 562
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑΝΟΥ
312
υπήρξαν, όπως σημειώνει ο Πετράκος, αυτοσχέδιοι αρχαιολόγοι, ενθουσιώδεις,
κλασικιστές και πρόδρομοι του επιστημονικού εθνικισμού.
56
Ενδεικτικό είναι
το απόσπασμα από τον λόγο του Ιάκωβου Ρίζου Νερουλού στον ιερό βράχο
της Ακρόπολης το 1838:
Κύριοι, εις αυτούς τους λίθους τους οποίους κατέστησαν ασυγκρίτως πολυτιμο-
τέρους παρά τον Αχάτην και τον Αδάμαντα οι Πραξιτέλεις, και οι Φειδίαι, και
οι Ικτίνοι, και οι Αγοράκριτοι και οι Μύρωνες, εις αυτούς τους λίθους χρεωστού-
μεν κατά μέγα μέρος την πολιτικήν ημών αναγέννησιν.
57
Στο έργο του Ραγκαβή
Ιστορία της Αρχαίας Καλλιτεχνίας
ιδιαίτερο ενδι-
αφέρον παρουσιάζουν οι γνώσεις του για την αρχαία γραμματολογία, καθώς
και ο τρόπος με τον οποίο ελέγχει τις πηγές, ώστε να μπορεί όχι απλώς να τις
παραθέτει, αλλά και να προβαίνει σε συγκρίσεις καταλήγοντας συχνά, ελλείψει
ανασκαφικών δεδομένων, σε ασφαλή για την εποχή συμπεράσματα.
Η συμβολή του Ραγκαβή συνίσταται στη διαμόρφωση μιας εθνικής συνείδη-
σης που υπαγορεύει ότι η μελέτη της αρχαιότητας αποτελεί καθήκον πατριωτι-
κό. Χαρακτηριστικά, στο
Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας
(1888) σημει-
ώνει ότι «αν παρά πάσιν η σπουδή της αρχαιότητος θεωρήται ως συμφέρον
διανοητικόν, διά τους Έλληνας ημάς εστί προσέτι και καθήκον πατριωτικόν».
58
Η
Ιστορία της Αρχαίας Καλλιτεχνίας
αποτελεί ένα εγχείρημα σύνδεσης της
αρχαιολογικής επιστήμης με την Ιστορία της Τέχνης, εγχείρημα που παραπέ-
μπει στον Winckelmann.
Στο πλαίσιο της συνολικής αντίληψης του Ραγκαβή περί αρχαίων μνημεί-
ων εντάσσεται και το ενδιαφέρον του για τις αναστηλώσεις (παρότι δεν του
δόθηκε η ευκαιρία να αποδείξει τις γνώσεις του στο πεδίο αυτό), το οποίο
στρεφόταν σε μια εκ νέου σχεδόν ανέγερση των μνημείων της Ακροπόλεως, με
τρόπον ώστε να «προσαρτά ούτως ειπείν τον αιώνα μας εις τον του Περικλέ-
ους και Κίμωνος».
59
Η αντίληψη αυτή αντιτίθεται στη ρομαντική αισθητική, τη
Ruinenromantik, η οποία, «παθητική και αισθηματική»,
60
επιζητά τη διατή-
ρηση του ερειπίου, στο οποίο ανακαλύπτει ένα νέο είδος ομορφιάς. Η αισθητι-
56.
Π
ετράκος
,
Πρόχειρον Αρχαιολογικόν 1828-2012
, ΙΙ, Βιβλιοθήκη της εν Αθή-
ναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, Αθήνα 2013, σ. 211-212.
57.
Πρακτικά της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας
1838, σ. 26.
58.
Ρ
αγκαβής
, «Πρόλογος»,
Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας
, Τυπογραφείο
Ανέστη Κωνσταντινίδη, Αθήνα 1888, χ.σ.
59.
Π
ετράκος
,
Πρόχειρον Αρχαιολογικόν 1828-2012
, Ι, σ. 142.
60. Χρήστος Ι.
Κ
αρούζος
,
Μικρά κείμενα
, Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολο-
γικής Εταιρείας, Αθήνα 1995, σ. 131.