B' ΤΟΜΟΣ

Η γερμανική λογοτεχνική και καλλιτεχνική παραγωγή ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΜΠΥΣΗ

221

περισσότερο αλληγορικά, παραμένει στο πνεύμα ένας Έλληνας καλλιτέχνης

που αναζητά τα κλασικά πρότυπα:

νοσταλγός πάντοτε του Ελληνικού ωραίου, αλλά αμέτοχος του βαθειού μοτίβου

που σκορπάει ο τόπος αυτός κ’ η εποχή αυτή και που γίνεται μια πνοή δημιουρ-

γίας, προωρισμένης να υπερβεί τους θετούς φραγμούς τόπου και χρόνου και να

φτάσει το απόλυτον Ελληνικόν ωραίον στην περιοχή των μητέρων.

Όσον αφορά στον Ιακωβίδη, ο Καμπύσης παρατηρεί ότι πάντα παραμένει

ένας πραγματιστής, στα έργα του οποίου η ιδέα δεν κατόρθωσε να εισχωρήσει:

«Το μεγάλο ζήτημα ώς τώρα δεν το άγγισε ποτές ούτε την αλληγορία έως τόρα

αγγάλιασε· τα σύμβολα είνε μακριά από τις εικόνες του Ιακωβίδη».

Ο Ιακω-

βίδης εάν μπορούσε να αποδώσει με ποιητικό τρόπο τα καθημερινά θέματα,

όπως έκαμε ο Γάλλος Millet στους πίνακές του «Εσπερινός» και «Σταχτολό-

γισες», θα μπορούσε να φτάσει στην τελειότητα.

Ο Καμπύσης, στα «Γερμανικά Γράμματα», αναζητώντας τα στοιχεία ή

τις ιδιότητες που καθιστούν ένα έργο μεγαλειώδες και αιώνιο, καταλήγει στο

συμπέρασμα ότι μόνον ο Τόνος μπορεί να «μεταρσιώνει το είναι πέραν από

τα όρια του καθημερινού».

Θεωρεί ότι ο Τόνος είναι το κέντρο του γερμανι-

κού πνεύματος, η αφετηρία και το τέρμα.

Αναγνωρίζει τη μουσικότητα στον

Faust

του Goethe, καθώς και στα κείμενα του Nietzsche. Κατά τον Καμπύση,

κανείς άλλος δεν αισθάνθηκε περισσότερο από τον Nietzsche τη σημασία του

Τόνου. Ο λόγος του

Zarathustra

είναι ποιητικός και αναδύει έντονη αισθα-

ντικότητα και μουσικότητα. Αναφερόμενος στη γερμανική ζωγραφική, και

συγκεκριμένα στα έργα του Max Klinger «Brahms-Phantasie» και «Θάνα-

τος», καθώς και στα έργα του Arnold Böcklin «Το νησί των νεκρών» και

«Pietà», ο συγγραφέας αναγνωρίζει ότι στα έργα τους κυριαρχεί της μουσικής

«η σκοτεινή κ’ αιθεριώτερη συγκίνηση».

Αναρωτιέται επίσης εάν η πηγή της

29. Ό.π.

30. Ό.π.

31. Ό.π.

32. Το ίδιο, σ. 191.

33. Χαρακτηριστικά σημειώνει: «Από τον Παλεστρίνα, το Λάχνερ και τον Περ-

γκολέζη, ώς το Μπραμς το Βάγνερ και το Ρίχαρδ Στράους, Άυδν, Αίντελ, Γκλουκ,

Μπαχ, ω! Μπαχ, Μόζαρτ, Βέμπερ, Σιούμαν, Λιστζ, Σούμπερτ, ω! και το Μπετόβεν!

Αντηχεί ολοένα των τόνων η αρμονία και γλυκομυριστότατη ομίχλη μου περιζώνει την

ψυχή μου […] ω! Μπετόβεν διαχυτότερε από κάθε αστέρι φλογιστικώτερε από κάθε

Ήλιο!». Ό.π.

34. Ό.π.