B' ΤΟΜΟΣ

Η γερμανική λογοτεχνική και καλλιτεχνική παραγωγή ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΜΠΥΣΗ

219

Ο Καμπύσης φαίνεται να παραμένει γοητευμένος από τη μεγάλη γερμανική

παράδοση της Βαϊμάρης (Goethe, Schiller), από την ποιητικότητα, τη μελω-

δικότητα και την αναζήτηση της εξιδανικευμένης ομορφιάς. Από τα νεότερα

έργα που έχει παρακολουθήσει καταλήγει ότι η πραγματικά

μεγάλη, η αληθι-

νή καλλιτεχνική επιτυχία ανήκει στον

Αμαξά Ένσελ

, το

νέο νατουραλιστικό

έργο του Hauptmann.

Σε ένα άρθρο του μάλιστα αφιερωμένο στον Hauptmann, ο Καμπύσης

τοποθετεί τον Γερμανό συγγραφέα στο υψηλότερο βάθρο των νατουραλιστών

συγγραφέων. Αναφερόμενος στο θεατρικό του έργο

Υφαντές

, σημειώνει ότι ο

Hauptmann διακρίνεται για την οξύτητα και την αντικειμενικότητα της παρα-

τήρησης. Η αντικειμενικότητα αυτή δεν απαντάται στον Zola, τον αρχηγό του

Νατουραλισμού, ο οποίος, κατά τον Καμπύση, διακρίνεται για περισσότερο

υποκειμενισμό.

Τοποθετεί λοιπόν τον Hauptmann στο πάνθεον των μεγά-

λων συγγραφέων, όπως είναι οι Shakespeare, Goethe, Dostoyevsky, Tolstoy,

επειδή μέσα από το έργο του ξεφεύγει από το ατομικό και αγγίζει το απόλυτο,

το καθολικό αίσθημα. Θεωρώντας ότι η αιωνιότητα ενός έργου τέχνης είναι

ανεξάρτητη από τη φόρμα με την οποία ενδύει ένας δημιουργός το έργο του,

διατυπώνει την άποψη ότι ο

Faust

του Goethe αποτελεί ανεξάντλητη πηγή

έμπνευσης, όχι μόνον για τη λογοτεχνία, αλλά και για τη ζωγραφική και τη

μουσική. Στο έργο αυτό ο Καμπύσης πιστεύει ότι συνυπάρχουν ο ρεαλισμός,

ο απόλυτος ιδεαλισμός, «ο δρόμος στην υπερπέραν περιοχή της ζωής και της

Τέχνης».

Μέσω της σύγκρισης της τέχνης του λόγου με τις εικαστικές τέχνες

και τη μουσική, σύγκριση που επιχειρείται σε όλα σχεδόν τα κείμενά του,

ο Καμπύσης αναζητά διαρκώς το νήμα που οδηγεί στην αληθινή και αιώνια

δημιουργία. Υπό το πνεύμα αυτό συγκρίνει τον Hauptmann με τον Böcklin.

Ο Γερμανός συγγραφέας, όσο και αν του αναγνωρίζει ο Καμπύσης ότι έχει

φτάσει σε υψηλότατο επίπεδο, δεν έχει κατορθώσει να δώσει το μεγάλο έργο

ούτε με τους

Ανυφαντάδες

του ούτε με την

Ανάληψη της Χάνελε

ούτε με τη

Βουλιαγμένη Καμπάνα

. Είναι αδύνατος, όπως παρατηρεί, εκεί που ο Böcklin

έχει μεγαλουργήσει. Στον Hauptmann

η ιδεοσύνθεση των ανύπαρχτων κόσμων, τι λέω; των υπαρχτών αλλά στις ανώ-

τερες σφαίρες δεν έχει τη δύναμη του αληθινού. Ίσα-ίσα ό,τι χαρακτηρίζει το

Μπέκλιν, το μεγαλήτερο καλλιτέχνη των τέτιων κόσμων της Τέχνης, που το

22. Ό.π.

23.

αμπύσης

, «Γεράρτος Άουπτμαν» στον τόμο

Η Τέχνη του Κ. Χατζόπουλου,

σ. 91.

24. Το ίδιο, σ. 93.