B' ΤΟΜΟΣ

Χριστινα Παλαιολογου

220

δείχνει κάλλιστα πως η δημιουργία της Τέχνης είναι παράλληλη με τη δημιουρ-

γία της Φύσης, πως τα καλλιτεχνήματα, όπως λέει ο Νίτσε, είνε αδέλφια των

πλασμάτων.

Για τον Καμπύση, ο Böcklin έχει υπεροχή, αποτελεί αξίωμα για τη γερμανι-

κή τέχνη. Εκτενείς και ενθουσιώδεις είναι επίσης οι αναφορές του Καμπύση

στη γερμανική τέχνη και στις εκθέσεις της

Sezession

. Συγκεκριμένα αναφέ-

ρεται στους Franz von Stuck, Franz von Lenbach,

Max Klinger, Jozef

Israëls, Ludwig von Herterich, Paul-Albert Besnard, Giovanni Segantini,

Valentin Alexandrovich Serov, Franz Scarbina, Otto Greiner, Maurice

Greiffenhagen, Arthur Wesley Dow, Mary Cameron, καλλιτέχνες που ακο-

λουθούν τη μεγάλη τέχνη του εκπροσώπου των ιδεαλιστικών και διανοητικών

τύπων, του Böcklin.

Στο τεύχος του Ιουνίου, ο Καμπύσης, αναφερόμενος στο έργο των Ελλή-

νων καλλιτεχνών που τιμάνε –όπως σημειώνει– την Ελλάδα στο εξωτερικό,

επιχειρεί μια νέα σύγκριση. Εξετάζοντας το έργο του Γύζη, θεωρεί ότι, αν και

το έργο του δεν αγγίζει την τελειότητα, δεν υπολείπεται σε κανέναν βαθμό του

έργου του Jean Moréas. Δύσκολα επίσης σημειώνει «θαν του φιλονεικούσε τη

θέση του ο Σαμάρας, κι ο Βικέλας κι ο Ψυχάρης με πρώτο κοίταγμα μένουν

πολύ πίσω του».

Η τέχνη, κατά τον Καμπύση, δεν έχει τόπο και χρόνο.

Αρκεί να αναδύεται μέσα από τα έργα η φλόγα και η λάμψη του απείρου. Ο

Goethe, ο Beethoven, ο Böcklin, σαν «καράβια τρικάταρτα», τον οδηγούν

στη σκέψη του Μιχαήλ Αγγέλου, του Φειδία και του Αισχύλου. Με αφορμή το

τελευταίο αλληγορικό έργο του Γύζη «Η αποθέωση της Βαυαρίας», ο Καμπύ-

σης παρατηρεί ότι ο Γύζης τόσο στα προηγούμενα έργα του, όταν αντλούσε

έμπνευση από τις αναμνήσεις του από την Ελλάδα, όσο και στα νεότερα, τα

25. Ό.π.

26. Ιδιαίτερη μνεία κάνει ο Καμπύσης στον μεγάλο Γερμανό ζωγράφο Lenbach.

Με αφορμή την επίσκεψή του στο ατελιέ του ζωγράφου, σημειώνει: «Σήμερα θα κάμω

μόνο την επίσκεψη στο φανταστικό ατελιέ του Franz Lenbach […] σε μια μεγάλη

αίθουσα καταστόλιστη με εικόνες παλιές. Η πλουσιότερη συλλογή Ιταλικής τέχνης

στο Μόναχο […]. Κι ο Λέμπαχ μέσα στον ποικιλοστόλιστο των παλιών κόσμο χώνει

μια δική του γυναίκια μορφή, εκεί πλάι του Τιτιανού […] στην τρίτη την μεγάλη σάλα

[όπου εργάζεται ο Λέμπαχ] εικόνες τελειωμένες εικόνες ατελείωτες εικόνες στα σκα-

ριά, σχέδια, γραμές, όλα ανακατωμένα εκεί με μια υπερφυσική λογική, δείχνουν όλη

τη δημιουργική δύναμη του κολοσού αφτουνού που λέγεται Λέμπαχ». Βλ.

αμπύσης

«Γερμανικά Γράμματα» σ. 46.

27. Το ίδιο, σ. 288.

28. Το ίδιο, σ. 240.