B' ΤΟΜΟΣ

Αλκηστισ Σοφου

210

Επανέρχεται λοιπόν στο προσκήνιο το ερώτημα που έθετε ο Μάρκος Ρενιέ-

ρης το 1842 στο έργο του «Τι είναι η Ελλάς; Ανατολή ή Δύσις;». Επανατίθεται

το ζήτημα κατά πόσον ένας πατροπαράδοτος τρόπος ζωής, που καθορίζεται

από ανθεκτικές κοινωνικές και θρησκευτικές αξίες, κινδυνεύει από τα επείσα-

κτα νεωτερικά χαρακτηριστικά.

Το δίπολο και απόλυτο σχήμα ‘ευρωπαϊσμός – ελληνοκεντρισμός’ παγιώ-

νεται και διέπεται από χαρακτηριστικά διακριτά μεταξύ τους, τα οποία είναι

αδύνατον να μεταπηδήσουν από τον έναν πόλο στον άλλο. Για τους μεν ο

ευρωπαϊσμός είναι συνώνυμο του εκσυγχρονισμού που οδηγεί στην ανάπτυξη,

για τους άλλους ερμηνεύεται ως απειλή για την ήδη εύθραυστη εθνική ταυτό-

τητα∙ επομένως η αναδίπλωση στον εθνικό πυρήνα φαίνεται ως η μόνη λύση.

Αυτή είναι η κυρίαρχη ιδεολογία που εκπορεύεται από τον

Ηπειρώτη

, όπου

διαβάζουμε: «Εν άλλαις πόλεσι φερούσας το ψιμμύθιον του ψευδοπολιτισμού

ο νέος θεωρείται λεπτής ανατροφής όταν πιθηκίζει […] εν γένει εις τους άλλους

τρόπους» και διαπιστώνει ότι «[…] εξενίσαμεν και ξενίζομεν […]».

Ενώ η

Ήπειρος, στην οποία δεν είχε εισχωρήσει η δυτική νεωτερικότητα, «αρχαΐζει

προς πάντα».

Ο Λέσιος είναι προφανώς θιασώτης της άποψης των λαογρά-

φων της εποχής, σύμφωνα με την οποία η ζωή στην ύπαιθρο είναι αρχαϊκότερη

και ελληνικότερη από ό,τι στην πόλη, άποψη την οποία διατύπωσε ο Νικό-

λαος Πολίτης γράφοντας: «Ο ελληνικός λαός διετήρησε πολλαχού τον αρ-

χαίον ελληνικόν βίον».

Ο Λέσιος ανάγει στην αρχαιότητα όλα τα έθιμα της Ηπείρου που περι-

γράφει. Προσπαθεί να καθορίσει τις ηθικές αξίες της καθημερινότητας, την

ποιότητα και το ήθος της κοινωνικής συμπεριφοράς των Ηπειρωτών προσφεύ-

γοντας στις βασικές έννοιες του κλασικού: στο κάλος, το υψηλό, την αρετή.

Έτσι λοιπόν, το έθιμο που θέλει όταν η γυναίκα σαραντίσει και πάει το νεογνό

στο πατρικό της δεν είναι άλλο από τα Απατούρια

της αρχαιότητας. Όταν

οι Ηπειρώτες κρεμάνε φυλακτά στα σπίτια τους αναπαράγουν την «πράξιν

του Πεισιστράτου αναρτήσαντος από της Πύλης της Ακροπόλεως ακρίδα».

Οι τοπικοί άρχοντες που επιλύουν διαφορές ή απονέμουν δικαιοσύνη παρα-

32.

Ο Ηπειρώτης

, σ. 93.

33.

Το ίδιο

, σ. 100.

34. Άλκη

υριακιδου

-Ν

εστοροσ

Η θεωρία της ελληνικής λαογραφίας. Κριτική

ανάλυση

, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα

2001, σ. 91.

35.

Ο Ηπειρώτης

σ. 75-76.

36.

Το ίδιο

, σ. 83.