B' ΤΟΜΟΣ

Αλκηστισ Σοφου

206

τισμό είναι ο πατριωτισμός: «Οι πατέρες ημών και εκπατριζόμενοι δεν εξεφυλί-

ζοντο αλλ’ αεί την πατρίδα αυτών μετά περιπαθείας ανεπόλουν και ως ίνδαλμα

ελάτρευον».

Η θέση του Ρουμπίνη είναι χαρακτηριστική των Ελλήνων της διασποράς με

διπλή πολιτισμική ταυτότητα. Είναι Έλληνες, διότι, κατά τον Ernest Renan,

ανήκουμε σε ένα έθνος όταν είμαστε δικαιούχοι μιας κοινής και αδιαίρετης

κληρονομιάς την οποία τιμούμε και διασώζουμε. Ανησυχούν όμως για την τύχη

της Ελλάδας και του ελληνισμού της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι παλινωδί-

ες στην εξωτερική πολιτική τις παραμονές της μεγάλης ανατολικής κρίσης του

1875 προκαλούν τη δριμεία κριτική, που εκφράζεται μέσα από τον αθηναϊκό

Τύπο με πύρινα άρθρα, όπου η κυβέρνηση κατηγορείται για αδιαφορία και

απάθεια και το πρότυπο βασίλειο έχει καταντήσει «του κόσμου η χλεύη».

Σύμφωνα με την Έλλη Σκοπετέα, «η συμφιλίωση της εθνικής ιδεολογίας

με τη νέα τάξη πραγμάτων άφηνε μετέωρο το Βασίλειο και απροσδιόριστο το

ρόλο του στη μελλοντική, αναγεννημένη Ανατολή».

Ο ίδιος και οι συνεργάτες

του έχουν γεννηθεί στη Ρουμανία, είναι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του

Φιλόμουσου Συλλόγου και εκδότες της εφημερίδας

Οι Σύλλογοι

Την περίοδο που μελετάμε, η συγκρότηση συλλόγων στη Ρουμανία είναι

μια προσπάθεια των Ελλήνων παροίκων να ορισθούν θεσμικά και ιδεολογικά

σε ένα κράτος το οποίο, από την εποχή της ένωσης των δύο ηγεμονιών υπό

τον Alexandru Cuza, διαπνέεται από συγκεντρωτική εθνική ιδεολογία που

ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο την περίοδο της βασιλείας του Καρόλου Α΄.

Σύμφωνα με τον Franz Fanon, «όταν επιτυγχάνεται η κυριαρχία ή η ανεξαρ-

τησία τα σημεία του εθνικού πολιτισμού μοιάζουν να πέφτουν αναπόφευκτα

στα χέρια του κυρίαρχου Κράτους και καθίστανται μέρος των μηχανισμών

κυριαρχίας».

Παρά, λοιπόν, την οικονομική τους ισχύ, οι Έλληνες της πρώην

Μολδοβλαχίας και νυν Ρουμανίας έπαυαν σταδιακά να είναι οι υπερεθνικά

κύριοι της περιοχής. Οι Σύλλογοι δεν επεδίωκαν να εξυπηρετήσουν εθνικές

ανάγκες, αλλά επιθυμούσαν να διαφυλάξουν τον ελληνισμό με την προώθη-

ση της παιδείας και της γλώσσας. Ουσιαστικά άρθρωσαν πολιτικό λόγο και

ήταν φορείς συγκεκριμένης ιδεολογίας. Η εύπλαστη ταυτότητα των Ελλήνων

19.

Το ίδιο

, σ. 139.

20.

Άμυνα

, 17.9.1871.

21. Έλλη

σκοπετεα

Το «Πρότυπο Βασίλειο» και η Μεγάλη Ιδέα. Όψεις του

εθνικού προβλήματος στην Ελλάδα

, Πολύτυπο, Αθήνα 1988, σ. 224.

22. Στάθης

ουργουρησ

Έθνος-όνειρο. Διαφωτισμός και θέσμιση της σύγχρονης

Ελλάδας

, Κριτική, Αθήνα 2007, σ. 39-40.