65 / 198
Αλέξανδρος Κατσιγιάννης
64
Την ίδια εποχή (1812-1815) οι υποστηρικτές της δημοτικής
γλώσσας (Αθανάσιος Ψαλίδας, Ιωάννης Βηλαράς) προτείνουν
τον δικό τους «κανόνα» για τη νεοελληνική ποίηση (κρητι-
κή ποίηση, Βηλαράς, Χριστόπουλος)· προσπάθειες που επίσης
έμειναν ανέκδοτες, άρα και κατά βάση αγνωστοποίητες, ή πε-
ριορίστηκαν στη σφαίρα της ιδιωτικής αλληλογραφίας.
11
Τα
κείμενα της παλαιότερης γραμματείας προσλαμβάνονται ως
γλωσσικά μνημεία του που έπρεπε να έρθουν στο φως και να
ταξινομηθούν αρχικά στο πλαίσιο της ευρύτερης μελέτης και
της έρευνας για τη νεοελληνική γλώσσα. Πολλές εργασίες για
τη νεοελληνική γλώσσα άλλωστε, καθ’ όλη τη διάρκεια του
19
ου
αιώνα, αποτελούν ταυτόχρονα και πραγματείες για τη
συστηματοποίηση αλλά και την κανονικοποίηση της νεοελλη-
νικής λογοτεχνίας. Πιο σύνθετες φιλολογικές εργασίες, όπως
τα
Γραμματικά
του Κ. Οικονόμου (1817),
12
η
Μελέτη της Ελ-
ληνικής Κοινής Διαλέκτου
του Παναγιώτη Κοδρικά (1818),
13
τα
Άτακτα
του Κοραή (1828-1835) ή τα
Σούτσεια
(1853-54)
του Κων/νου Ασώπιου,
14
για να αναφέρω μερικά μόνον, περι-
έχουν ποικίλες προτάσεις κανονικοποίησης της νεοελληνικής
λογοτεχνίας.
Τις δύο πρώτες δεκαετίες του 19
ου
αιώνα είναι που πυκνώ-
νει η παρουσία της φιλελληνικής λογιοσύνης. Οι φιλέλληνες
λόγιοι, κινούμενοι άλλοτε από την περιβόητη «περιέργεια»
11. Για την αλληλογραφία της «ομάδας» αυτής, βλ. Ιωάννης Οικο-
νόμος Λαρισσαίος,
Επιστολαί Διαφόρων (1759-1824)
, επιμ.: Γιάννης
Α. Αντωνιάδης, Μ. Μ. Παπαϊωάννου, Γιάννης Α. Αντωνιάδης: Αθήνα
1964.
12. Κωνσταντίνος Οικονόμος,
Γραμματικών, ή Εγκυκλίων παι-
δευμάτων βιβλία Δ
, Τυπογραφία Ιωάν. Βαρθ. Τζβεκίου: Βιέννη 1817.
13. Παναγιώτης Κοδρικάς,
Μελέτη της Κοινής Ελληνικής Διαλέ-
κτου
, Τυπογραφία Ι. Μ. Εβεράρτου: Παρίσι 1818. Βλ. και την φω-
τοαναστατική έκδοση του Άλκη Αγγέλου με πρόλογο του ίδιου,
Πα-
ναγιωτάκη Καγκελλαρίου Κοδρικά, Μελέτη της Κοινής Ελληνικής
Διαλέκτου
, ΜΙΕΤ: Αθήνα 1988.
14. Βλ. Λάμπρος Βαρελάς (επιμ.),
Κωνσταντίνου Ασώπιου. Τα
Σούτσεια
, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη: Αθήνα 2013.