Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19

ου

αιώνα

κής λογοτεχνίας στην ιστορία της ιστοριογραφίας της νεοελ-

ληνικής λογοτεχνίας· ένα εγχείρημα φυσικά τόσο δαιδαλώδες

και φιλόδοξο που θα χρειαστούν ακόμα πολλά χρόνια για να

πούμε ότι έχουμε δημιουργήσει τις πρώτες πληροφοριακές

και ερμηνευτικές δεξαμενές.

Παρεκβατικά να σημειωθεί ότι οι πρώτες προσπάθειες συ-

στηματοποίησης και ταξινόμησης της παλαιότερης νεοελληνι-

κής γραμματείας πραγματοποιήθηκαν τον 18

αιώνα. Ωστόσο,

πρόκειται για φανερώματα αποσπασματικά, μοναχικά και

εκπονημένα, τρόπον τινά, παρεμπιπτόντως. Θυμίζω απλώς ότι

η εργασία του Αλέξανδρου Ελλάδιου,

Status Praesens Ecclessiae

Graecae

(1714),

αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια αποτίμησης

της εκκλησιαστικής ιστορίας και γραμματείας του ελληνισμού

της Τουρκοκρατίας. Είναι έργο γραμμένο στα λατινικά, στο

οποίο πραγματοποιείται μια απόπειρα ιστοριοποίησης των

ελληνικών εκκλησιαστικών πραγμάτων του 17

ου

και 18

ου

αι-

ώνα. Ωστόσο, η πρώτη αυτή προσπάθεια σύνθεσης έχει κυρί-

ως πολιτική στόχευση, καθώς το έργο στρέφεται εναντίον των

καθολικών διανοουμένων της Χάλης (ανατολική Γερμανία).

Θυμίζω επίσης τον κατάλογο του Δημητρίου Προκοπίου (λό-

γιος του 18

ου

αιώνα και γραμματέας του ηγεμόνα Νικόλαου

Μαυροκορδάτου), μια πρώτη προσπάθεια συγκέντρωσης βιο-

γραφικών στοιχειών των Ελλήνων λογίων της Τουρκοκρατίας,

ο οποίος εκπονήθηκε μετά από προτροπή του φιλομαθή Γερ-

μανού Johann Albert Fabricius.

3. Αλέξανδρος Ελλάδιος,

Status praesens Ecclesiae Graecae: in quo

etiam causae exponuntur cur Graeci moderni Novi Testemen ti editions in

Graeco-barbara lingua factas acceptare recusant

[…] Alexandro Helladio

nat[ione] Graec[us]. Impressus A.R.S. MDCCXIV.

4. Βλ. Ulrich Moennig, «Το

Status Praesens

του Αλέξανδρου Ελλά-

διου – Ένας λίβελος κατά των ευσεβιστών της Χάλης»,

Αλέξανδρος

Ελλάδιος ο Λαρισαίος. Λάρισα, 4-5 Σεπτεμβρίου 1999. Πρακτικά

Βασίλειος Ν. Μακρίδης (επιμ.), Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λά-

ρισας: Λάρισα 2003, σσ. 101-121.

5. Δημήτριος Προκοπίου, «Demetrii Procopiii Macedonis Moscho-

politae, Επιτετμημένη επαρίθμησις των κατά τον παρελθόντα αιώνα