Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19

ου

αιώνα

165

ματείες προσφέρουν κυρίως ωφέλεια, αποτελώντας παράλλη-

λα ένα είδος αντίβαρου στην ύλη του περιοδικού που παρέχει

ευχαρίστηση (π.χ., μυθιστορήματα).

Οι επιδιώξεις της

Πανδώρας

συμβαδίζουν με τις αντίστοι-

χες πολλών άλλων περιοδικών ποικίλης ύλης που κυκλοφο-

ρούσαν στην περίοδο από την ίδρυση του ελληνικού κράτους,

μέχρι το τέλος του αιώνα.

Ωστόσο, η ποικιλία της τερπνής

και ωφέλιμης ύλης των άλλων εντύπων σπανίως επέτρεπε την

παρουσία του Βυζαντίου και του πολιτισμού του στις σελίδες

τους.

Από τη μεριά της, στην κρίσιμη διετία 1850-1852, η

Πανδώρα

φιλοξενεί αρκετά συχνά μελέτες που σχετίζονται

20. «…ἐπίτηδες διετηρήθη ἰσοσταθμία τις μεταξύ ἑκατέρου εἴδους

τῆς ὕλης, ὥστε πᾶσαι μέν αἱ ὀρέξεις νά εὑρίσκωσι τό ἑκάστῃ οἰκεῖον, οἱ

ἐπιπολαιότεροι δέ τῶν ἀναγνωστῶν μετά τῶν ἀνθέων ἀναγκαζόμενοι νά

δέχωνται καί τούς οὐσιωδεστέρους καρπούς, νά ἐξοικειῶνται κατ’ ὀλίγον

πρός τήν γεῦσιν αὐτῶν, καί ν’ ἀρύωνται ἀπ’ αὐτῆς ὠφέλειαν» (

Πανδώρα

45, 1 Φεβρουαρίου 1852, σ. 1089).

21. Βλ. Μάρθα Καρποζήλου,

Τα ελληνικά οικογενειακά φιλολογικά

περιοδικά (1847-1900)

, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 1991, σ. 96.

22. Στο πεδίο της ιστορικής έρευνας, ενδιαφέρουσα εξαίρεση συνι-

στούν οι συνεισφορές του Α. Ιωαννίδη στην

Εὐτέρπη

με θέμα το Βυζάντιο.

Στο «Ἱστορικόν ἀπόσπασμα: Ὁ θάνατος τοῦ αὐτοκράτορος Κωνσταντί-

νου» (

Εὐτέρπη

, 80, 15 Δεκεμβρίου 1850, σσ. 169-173), γίνεται λόγος για

«τόν θρόνον τῆς μεγάλης τῶν Γραικῶν αὐτοκρατορίας» (σ. 169). Και στο

«Μελέται ἱστορικαί ἐπί τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας» (

Εὐτέρπη

, 96, 15

Αυγούστου 1851, σσ. 556-559), γράφει ο ίδιος συντάκτης: «Ἀλλ’ ἐάν ἡ

ἱστορία τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους ἧττον ἀπασχολεῖ τόν ἀλλογενῆ ἱστορικόν

ἤ ἀναγνώστην, παρ’ ἡμῖν ὅμως πρέπει νά γίνηται ἀντικείμενον σπουδῆς

καί μελέτης ἐμβριθοῦς. Διότι ἡ ἱστορία ἡμῶν εἶναι οἱονεί συνέχεια τῆς

ἱστορίας ἐκείνης… Τήν ἱστορίαν αὐτήν ἀνάγκη νά μελετῶμεν ὡς ἱστορίαν

πατέρων» (σ. 557). Σπεύδει όμως να σχολιάσει ότι: «εἶναι μέν ἀληθές ὅτι

ἡ ἱστορία αὕτη παρίστησιν ἡμῖν οὐδέν ἄλλο ἤ τήν ἀταξίαν καί τόν δόλον

δεσπόζοντα, τήν δέ διαφθοράν καί τήν ἀμάθειαν ἐπισκοτίζουσαν πᾶν

πνεῦμα» (

ό.π

.). Άρα κι εδώ βλέπουμε ένα όψιμο διαφωτιστικό πνεύμα.

Για τις σποραδικές αναφορές της

Εὐτέρπης

στο Βυζάντιο (κυρίως στην

Κωνσταντινούπολη), βλ. Φανή Κ. Σπαχίδου,

Η βυζαντινή Τέχνη στον ελ-

ληνικό τύπο του 19

ου

αι. μ.Χ.

, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανε-

πιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2010, σσ. 22-26.