200 / 562
«Έστωσαν ημίν ήρωες του Φιλελληνισμού»
199
καθ’ ον οι επιτηδειότεροι των Eλλήνων, μη αρκούμενοι εις τα οίκοθεν θυμιά-
ματα, επήτουν αυτά και παρά των Φράγκων, ους εις ανταμοιβήν επανηγύριζαν
δια των οίκοι εφημερίδων ως φιλέλληνας, επιδαψιλεύοντες ενίοτε εις αυτούς
δια των υπουργών […] και ελληνικά παράσημα του Σωτήρος ως σωτήρας του
ελληνισμού
.
35
Ανεξάρτητα από τις κακόβουλες καταγγελίες, είναι πάντως αξιοσημείωτο
ότι σε αυτή τη συζήτηση περί
φιλελληνικότητος
36
εκφράζεται για πρώτη φορά
ικανοποίηση, στο πλαίσιο μιας νέας ταυτοτικής ενδοσκόπησης, για τη σταδιακή
αυτονόμηση των νεοελληνικών σπουδών. Σε αυτή τη λογική, ο κύριος Σαιντι-
λαίριος ανήκει πράγματι στους πολύτιμους εκείνους ελληνιστές της Eσπερίας,
«οίτινες, προ της αρχαίας Eλλάδος μη παρορώντες την νεωτέραν, ενασμενίζο-
νται να πραγματεύονται θέματα
την σύγχρονον Eλλάδα αφορώντα
».
37
Ενεργό μέλος της «Association pour l’encouragement des études grec-
ques en France» και παλαιός γνώριμος των ιδρυτών της, ο Δημήτριος Βικέλας
είχε την άποψη πως «ο αληθινός φιλελληνισμός διήρκεσε όσο και ο Αγώνας
για την ανεξαρτησία και θα τέλειωνε μαζί του».
38
Την εποχή που, αν ερμη-
νεύω σωστά, στην Ελλάδα ο φιλελληνισμός, λόγιος και ποιητικός, λειτουργεί
ως δίαυλος για τις πολιτισμικές διαμεσολαβήσεις, σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο
όρος είχε ήδη γίνει ύποπτος. «Το 1825 ήταν της μόδας να είσαι φιλέλληνας»,
35. Βλ. ενδεικτικά: Μ[αρίνος] Π. Β[
ρετός
], «Παρισιναί αναμνήσεις επί της εποχής
του Κριμαϊκού πολέμου (Φιλέλληνες)»,
Εθνικόν Ημερολόγιον
7 (1867), σ. 70-89∙
Nικόλαος Γ.
O
ικονομίδης
, «Bιογραφία Bρυνέ Δε Πρελ (Brunet de Presle)»,
Όμη-
ρος
4/10 (1876), σ. 390-407∙ Γ. K. Y[
περίδης
], «Πάνθεον ελληνιστών και φιλελλήνων.
A΄ De Presle· B΄ Émile Legrand»,
Bίων
1 (1878), σ. 233-238∙ «Πάνθεον Eλληνι-
στών και Φιλελλήνων. Δ΄ C.-A. Gidel. E΄ Marquis de Saint-Hilaire»,
Bίων
1 (1878),
σ. 314-316∙ «O Γουσταύος Έιχθαλ (Gustave d’Eichthal) (Mετά εικόνος),
Έσπερος
7/161 (1/13.1.1888), σ. 258-259∙ «H διεθνής γλώσσα των λογίων»,
Έσπερος
8/173
(1/13.3.1889), σ. 78∙ Ε. Γ.
Κ
αψαμπέλης
, «Περί της προφοράς της ελληνικής γλώσσης
υπό Émile Burnouf»,
Aπόλλων
6/67 (1890), σ. 1038-1042. Για τον Ροδοκανάκη βλ.
Émile
L
egrand
,
Dossier Rhodocanakis, étude critique de bibliographie et d’his-
toire littéraire
, Picard, Παρίσι 1895∙ για το παράθεμα βλ. «H κριτική παρ’ ημίν»,
O
Kόσμος
2 (1883), σ. 117-118 (αναδημ. από τη
Nέα Hμέρα
).
36. Για τον νεολογισμό
φιλελληνικότης
(1889) και άλλα παράγωγα του
φιλέλ-
ληνος
(λ.χ.
φιλελληνίζω
,
φιλελληνολόγος
) βλ. Σ. Α.
Κ
ουμανούδης
,
Συναγωγή
νέων
λέξεων υπό των λογίων πλασθεισών
, Αθήνα 1900,
3
1998.
37. «Πάνθεον Eλληνιστών και Φιλελλήνων. Δ΄ C. A. Gidel. E΄ Marquis de Saint
Hilaire», ό.π., σ. 314-316.
38. D.
B
ikélas
,
Le Philhellénisme en France
(Extrait de la
Revue d’histoire
diplomatique
, III), Παρίσι 1891, σ. 363.