237 / 562
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΛΕΟΝΤΣΙΝΗΣ
236
Από την περίοδο αυτή, περάτωσης δηλαδή της βενετικής διοίκησης και κατά-
ληψης από τους «Γάλλους Δημοκρατικούς» των νησιών του Ιονίου (1797), δια-
μορφώθηκαν συνθήκες που έδωσαν στους κατοίκους τη δυνατότητα να εκφρα-
στούν με όρους πολιτικής αλλαγής και κοινωνικού μετασχηματισμού και να επιδι-
ώξουν ανατροπές των κυρίαρχων δομών κοινωνικής και πολιτικής διακυβέρνησής
τους, αποκηρύσσοντας νοοτροπίες και συμπεριφορές ενός προνομιακού κοινωνι-
κού σώματος. Μέχρι την περίοδο αυτή, όπως σημείωναν, αυτές ήταν εδραιωμένες
στις συνειδήσεις εκπροσώπων του, που λειτουργούσαν ως μηχανισμοί διαιώνισης
και αναπαραγωγής αυτού του ολιγαρχικού («αριστοκρατικοβενετικού»), όπως το
χαρακτήριζαν, συστήματος οργάνωσης και διοίκησης του τόπου.
2
Θα επιδιωχθεί να αναδειχθεί πώς και υπό ποίες συνθήκες εκδηλωνόταν η κοι-
νωνική και πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ εξεγερμένων και αμυνόμενων κατοίκων
των νησιών. Οι πρώτοι αφόριζαν τους δεύτερους, που, κατ’ αυτούς, εκπροσωπού-
σαν ένα αναχρονιστικό παρελθόν, εκθειάζοντας ωστόσο ένα ανατέλλον παρόν
που έβλεπαν να προβάλλει στον ορίζοντά τους. Υπογράμμιζαν ότι δεν είχαν μέχρι
τότε ανακαλύψει ότι αυτό ελεγχόταν άκριτα από εκπροσώπους αναχρονιστικών
ιδεών και αντιλήψεων και ότι οι ίδιοι, όντας αδύναμοι και ανυπεράσπιστοι, παρέ-
μεναν μέχρι τότε «αιχμαλωτισμένοι» από αυτές και «άβουλοι». Όπως ισχυρίζο-
Λονδίνο 1974, σ. 9-10. Η περάτωση του παλαιού καθεστώτος στα Επτάνησα είναι
δυνατόν να ορισθεί περίπου μεταξύ της περιόδου της γαλλικής διοίκησης (κατάλυση
της βενετικής κυριαρχίας) και των αρχών της βρετανικής προστασίας στα Επτάνησα
(1797-1809/15). Από τη δεύτερη μάλιστα φάση της ρωσοτουρκικής περιόδου (1803
κ.εξ.) φαίνονται ευκρινέστερα τα στοιχεία εκείνα που διαχωρίζουν την παλαιά τάξη
πραγμάτων από νέες μορφές διοίκησης που επιβάλλονται, επειδή τότε κυρίως είχαν
κινηθεί διαδικασίες επαναφοράς στο παλαιό καθεστώς. Tην περίοδο αυτή ένα μέρος
από τα στοιχεία εκείνα που είχαν θεαματικά καταλυθεί με την άφιξη των Γάλλων στα
Ιόνια νησιά επανήλθαν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι έκτοτε εφικτή η διάκριση
μιας διαχωριστικής γραμμής ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο καθεστώς. Πρβλ. Γε-
ώργιος Ν.
Λ
εοντσίνης
, «Εκπαιδευτική κινητικότητα και αντίδραση κατά τη διάρκεια
της Βρετανικής Προστασίας στα Επτάνησα» στο
Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής
ιστορίας
, Αφοί Τολίδη, Αθήνα
5
2005, σ. 445-495.
2. Πρβλ. ενδεικτικά ΙΑΚ (Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων), Επαναστατικά έγγραφα
στην ελληνική και την ιταλική γλώσσα, περιόδου περίπου 1780-1817 (αταξινόμητα)·
το ίδιο, Κώδικας επαναστατικών εγγράφων, από 4 Ιουλίου 1801 έως 22 Δεκεμβρίου
1801 έ.π.· ΙΑΑΣ (Ιδιωτικό Αρχείο Ανδρέα Στρατηγού), Κώδικας από 20 Μαρτίου
1799 έως 21 Αυγούστου 1799 έ.π. [Ο κώδικας του 1799 προέρχεται από το ιδιωτικό
αρχείο του Ανδρέα Στρατηγού, ο οποίος ευγενώς μου παραχώρησε φωτοαντίγραφο,
για να τον μελετήσω κατά την εκπόνηση της διδακτορικής μου διατριβής (1974-1980)
στην Αγγλία. Ο κώδικας του έτους 1800 εναπόκειται στο Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων].