B' ΤΟΜΟΣ

αναγιωτησ

ντωνοπουλοσ

Η καταδίκη της Σαπφώς από τον Ευγένιο Βο λγαρη

και τον Άνθιμο Γαζή

Η κριτική αποτίμηση του έργου της Σαπφώς στη νεοελληνική γραμματεία εγκαι-

νιάζεται από τον Ευγένιο Βούλγαρη και τον Άνθιμο Γαζή, δύο από τους κυριότε-

ρους εκπροσώπους του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Η ιδιαιτερότητα των θέσεών

τους για την αρχαία ποιήτρια έγκειται στο γεγονός ότι οι συγκεκριμένοι λόγιοι

του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα είναι οι μοναδικοί Έλληνες συγγραφείς

που θα εκφράσουν απροκάλυπτα τη γνώμη τους εναντίον της Σαπφώς· μια κρι-

τική στάση που στην περίπτωση του Βούλγαρη περιλαμβάνει και άλλους αρχαί-

ους συγγραφείς, το έργο των οποίων θα μπορούσε εύκολα να προκαλέσει τις ηθι-

κές αντιστάσεις αναγνωστών της εποχής. Ουσιαστικά, ο Βούλγαρης και ο Γαζής

εντάσσονται στην κατηγορία των επικριτών της αρχαίας ποιήτριας, σε αυτούς

δηλαδή τους συγγραφείς που παραδέχονται και καταδικάζουν τη σεξουαλική ιδι-

αιτερότητα της Σαπφώς, αφού η αποκλίνουσα συμπεριφορά της δεν ταιριάζει με

τις καθιερωμένες αξίες του καιρού τους. Γράφει χαρακτηριστικά ο Βούλγαρης:

Πόσοι και φιλολογούντες, ως δήθεν ερασταί της μαθήσεως, προσοχθίζουσι μεν εις

την μελέτην των θείων Γραφών, και επαηδιάζουσιν εις τα Συγγράμματα τα ψυχω-

φελέστατα των ιερών της Εκκλησίας Πατέρων και Διδασκάλων, προκρίνουσι δε και

πίπτουσι κατά κεφαλής όλοι έκδοτοι εις την ανάγνωσιν, της ασέμνου Σαπφούς, και

του βδελυρού Ανακρέοντος, και του βωμολόχου Λουκιανού, και του Κωμωδιογράφου

Αριστοφάνους, και των πλαστογράφων Ηλιοδώρου, και Τάτιου, και άλλων τοιούτων;

Ή δεν προτιμώσι και ούτοι προδήλως, υπέρ την Ουράνιον Μανναδοσίαν, την Αιγυ-

πτιακήν επισίτισιν; Οι μοι! Εξέπεσα και εγώ ποτέ εις τοιαύτην άνοιαν. Έπειτα συνιδών

τε και μεταμεληθείς, τα τοιαύτα έγνων βιβλία απορρίψαι εις τούδαφος, και του λοιπού

απεφάσισα εις τούτο μόνον την εμήν προσοχήν και σπουδήν άπασαν να επιστρέψω,

εις το να γεμίζω μόνον το εμόν Γομόρ καθ’ εκάστην από την τροφήν την Θεόσδοτον.

1. Ευγένιος

ούλγαρης

Αδολεσχία φιλόθεος

, τ. Β΄, Αδελφοί Ζωσιμάδες και Άνθι-

μος Γαζής, Βιέννη 1801, σ. 21.