157 / 562
ΝΙΚΟΣ ΦΑΛΑΓΚΑΣ
156
στήλες σύμμεικτων έχουν μια πιο συστηματική παρουσία, ίσως επειδή αποτε-
λούσαν αδιαφιλονίκητη έκφραση της ποικιλίας της ύλης, στην οποία στόχευε
ο περιοδικός Τύπος της περιόδου.
4
Η εξέταση των σύμμεικτων του περιοδικού
Πανδώρα
(1850-1872) παρου-
σιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο λόγω της σημασίας του ίδιου του περιοδικού
για την ιστορία του ελληνικού Τύπου όσο και λόγω της διάρκειάς του, που θα
επιτρέψει να καταγραφεί η εξέλιξη του τμήματος αυτού της ύλης σε μεγαλύτε-
ρο χρονικό διάστημα.
5
Το περιοδικό
Πανδώρα
έχει θεωρηθεί από την κριτική πως συνεχίζει στον δρό-
μο που χάραξε το περιοδικό
Η Ευτέρπη
(1847-1855), καθώς τα δύο περιοδικά
παρουσιάζουν συγκλίσεις στην επιλογή της ύλης, ενώ κοινοί είναι πολλοί από
τους βασικούς συνεργάτες τους.
6
Για τον λόγο αυτό, πριν από την εξέταση των
σύμμεικτων του περιοδικού
Πανδώρα
, θα γίνει σύντομη αναφορά στη στήλη
«Ποικίλα» του περιοδικού
Η Ευτέρπη
, στην κατανομή της στήλης αυτής στα
τεύχη του περιοδικού, αλλά και στη διάρθρωση και το περιεχόμενό της.
7
Ήδη από το πρώτο τεύχος του δεκαπενθήμερου περιοδικού
Η Ευτέρπη
,
που κυκλοφόρησε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1847, περιλαμβάνεται μία
στήλη σύμμεικτων. Η στήλη, η οποία φέρει στις περισσότερες περιπτώσεις τον
τίτλο «Ποικίλα», δημοσιεύεται στα μισά περίπου τεύχη του περιοδικού. Η
κατανομή της όμως στους τόμους του περιοδικού δεν είναι ισόρροπη: στους
τελευταίους τόμους του περιοδικού αυξάνεται τόσο η συχνότητα όσο και η
4. Βλ.
Κ
αρπόζηλου
, σ. 29-30, 101-116.
5. Για την ιστορία και τη σημασία του περιοδικού
Πανδώρα
βλ. Μ.
Μ
ερακλής
κ.ά.
(επιμ.),
Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας. Πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι
, λήμμα «Παν-
δώρα», Πατάκης, Αθήνα 2008∙
Σ
αχίνης
, σ. 48-57. Πρβλ. και Δημήτριος
Μ
άργαρης
,
Τα
παλιά περιοδικά. Η ιστορία τους κι η εποχή τους
, Σιδέρης, Αθήνα [1954],
σ. 13-54.
6. Σύμφωνα με τον Απόστολο Σαχίνη το περιοδικό
Η Ευτέρπη
καθιέρωσε έναν
νέο τύπο περιοδικού, τον οποίο θα ακολουθήσει και θα βελτιώσει η
Πανδώρα
από
τον Απρίλιο του 1850. Βλ.
Σ
αχίνης
, σ. 34-35. Πρβλ. Λουκία
Δ
ρούλια
– Γιούλα
Κ
ου
-
τσοπανάγου
(επιμ.),
Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού τύπου 1784-1974. Εφημερίδες,
περιοδικά, δημοσιογράφοι, εκδότες
, τ. Γ΄, λ. «Πανδώρα», ΙΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2008·
Μ
ερακλής
κ.ά. (επιμ.), λήμμα «Η Ευτέρπη».
7. Συνοψίζονται στη συνέχεια τα συμπεράσματα της εξέτασης της στήλης «Ποι-
κίλα» του περιοδικού
Η Ευτέρπη
. Βλ. Νίκος
Φ
αλαγκάς
, «Αφηγήσεις της πραγμα-
τικότητας: η στήλη των “Ποικίλων” στην
Ευτέρπη
» στον τόμο
Συνάντηση εργασίας
νέων ερευνητών. Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19ου αιώνα. Ερευνητικά ζητήματα
– πορίσματα της έρευνας
, επιμ. Άννα Ταμπάκη – Μαρία Σεχοπούλου, Τμήμα Θεα-
τρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ, Αθήνα 2015, σ. 143-157.