B' ΤΟΜΟΣ

ΣΤΕΣΗ ΑΘΗΝΗ

142

Παράλληλα όμως, φαίνεται ότι η διείσδυση ήρθε σε μια στιγμή κατά την

οποία είχε ξεκινήσει στην εγχώρια γραμματεία η διαδικασία διαμόρφωσης

και αυτονόμησης του λογοτεχνικού πεδίου. Δεν θα πρέπει να θεωρηθεί απλή

σύμπτωση ότι η πρώτη βιογραφία Έλληνα λογοτέχνη, του Ιωάννη Ζαμπέλιου,

εντοπίστηκε στη φιλική προς το ξένο και τις βιογραφίες

Ευτέρπη

το 1850·

συντάκτης μάλιστα ήταν ο Μαρίνος Παπαδόπουλος Βρετός, γιος του Ανδρέα,

ο οποίος είχε εισαγάγει από τις στήλες του περιοδικού τις «φυσιολογίες»,

ένα

είδος που, όπως αναφέρθηκε στην αρχή, συνυφάνθηκε με τη γαλλική άνθηση

των βιογραφιών. Ο ίδιος, αργότερα, θα εξέδιδε στο Παρίσι το

Εθνικόν Ημερο-

λόγιον

(1861-1871), όπου ανάμεσα στις εκατοντάδες προσωπογραφίες Ελλήνων

και ξένων, συνοδευόμενες από βιογραφικά σχόλια, συμπεριέλαβε και σύγχρο-

νους Έλληνες λογοτέχνες. Η δημοσίευση των βιογραφιών ξένων λογοτεχνών

στα περιοδικά άνοιξε τον δρόμο για να προβλεφθεί μια ιδιαίτερη θέση για τους

Νεοέλληνες λογοτέχνες μέσα στο εθνικό πάνθεον των βιογραφιών και των προ-

σωπογραφιών των λογίων. Η πορεία εμφάνισης βιογραφιών Ελλήνων λογοτε-

χνών, κυρίως ποιητών, υπήρξε αργή· από το 1872, όμως, έως την τελευταία

δεκαετία του αιώνα θα επιταχυνθεί. Στο ενδιαφέρον αυτό κεφάλαιο, που απαιτεί

ξεχωριστή χαρτογράφηση στην ύλη των περιοδικών, ιδιαίτερη θέση καταλαμβά-

νει ο Επτανήσιος ιστοριοδίφης Σπυρίδων δε Βιάζης,

ο οποίος συνέλεγε υλι-

κό για την έκδοση ενός

Βιογραφικού λεξικού των συγχρόνων προοδευτών της

Ελλάδος

, έκδοση που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε.

Στη συγκρότηση πάντως

αυτού του κεφαλαίου είχαν συμμετοχή και αρκετοί από τους διαμεσολαβητές

των ξένων λογοτεχνών, όπως ο Άγγελος Βλάχος, ο Θ. Δ. Βελλιανίτης κ.ά.

Η συστηματική συγκέντρωση των βιογραφιών Ελλήνων και ξένων λογοτε-

χνών –η οποία θα πρέπει να συμπεριλάβει και τον εύφορο χώρο των εφημερί-

δων της τελευταίας εικοσαετίας του 19ου αιώνα, όπως και των εγκυκλοπαιδι-

κών και βιογραφικών λεξικών

αλλά και των αυτοτελών εκδόσεων– και η συνε-

42. Λάμπρος

αρελάς

, «Αστικό και επαρχιακό τοπίο στην ελληνική ηθογραφία:

από την αμφιταλάντευση στην επικράτηση του επαρχιακού» στον τόμο

Πρακτικά

Ε΄ Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας

ποιητική του τοπίου

, Αθήνα (υπό έκδοση).

43. Ντίνος

ονόμος

, «Σπυρίδων Δε Βιάζης (1849-1937), Αναγραφή έργων του»,

Ο Ερανιστής

7 (1969), σ. 117-170.

44. Λεωνίδας Χ.

ώης

, «Σπυρίδων Δε Βιάζης»,

Νέα Εστία

1/5 (1827), σ. 287.

45. Όπως το πολύτιμο

Λεξικόν Εγκυκλοπαιδικόν

(Αθήνα 1889-1898) των

παρτ

και

ιρστ

και λίγο αργότερα το

Λεξικόν Ιστορίας-Γεωγραφίας Βιογραφίας και Μυθο-

λογίας

του M.-N.

ouillet

(Αθήνα 1900), στο οποίο έχουν προστεθεί λήμματα για

Έλληνες συγγραφείς.