108 / 198
Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19
ου
αιώνα
107
Τέλος, μια ιδιαίτερη κατηγορία θεατρικών κειμένων που
συναντάμε κατά κύριο λόγο στις αθηναϊκές εφημερίδες εί-
ναι οι μονόπρακτοι σατιρικοί διάλογοι. Άλλοτε ανώνυμα και
άλλοτε πίσω από κάποιο χιουμοριστικό ψευδώνυμο, γνωστοί
δημοσιογράφοι ή/και θεατρικοί συγγραφείς, όπως ο Χαράλα-
μπος Άννινος, ο Ευάγγελος Κουσουλάκος, ο Μιχαήλ Μητσά-
κης, ο Νικόλαος Λάσκαρης, ακόμα και ο Δημήτριος Ταγκό-
πουλος, έχοντας ως πρότυπό τους την αριστοφανική σάτιρα,
σχολίαζαν με τρόπο ιδιαίτερα καυστικό την πολιτική επικαι-
ρότητα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1870, οπότε και αρ-
χίζουν να κάνουν δειλά την εμφάνισή τους στις σελίδες του
σατιρικού
Ασμοδαίου,
μέχρι και το τέλος του αιώνα, δημοσι-
εύτηκαν σχεδόν 100 μονόπρακτοι σατιρικοί διάλογοι, άλλοτε
από τις σελίδες του
Ραμπαγά
και του
Μη χάνεσαι
και άλλοτε
από το
Άστυ,
το
Εμπρός
και το
Σκριπ.
Τα σύντομα αυτά
μονόπρακτα έχουν τη δομή ενός θεατρικού έργου. Οι σύντο-
μες αλλά σαφείς σκηνικές οδηγίες δίνουν το τοπικό ή χρονι-
κό στίγμα, ενώ υπάρχει ακόμα και η διαίρεση σε συμβατικές
σκηνές και πράξεις. Κανένας όμως από αυτούς τους διαλό-
γους δεν γράφτηκε με την πρόθεση να εμφανιστεί στη σκηνή,
ούτε καν για να δώσει κάποια μορφή θεατρικής απόλαυσης
στους αναγνώστες. Προσέφεραν μόνο δημοσιογραφική κάλυ-
ψη της επικαιρότητας και φυσικά επιδίωκαν να αντανακλούν
τις νοοτροπίες του εντύπου που δημοσιεύονταν. Τα γεγονότα
που σημάδεψαν την πολιτική της εικοσαετίας 1877-1897 δεν
έδωσαν τροφή μόνο για πολιτικές αναλύσεις στις πρώτες σε-
λίδες των εφημερίδων, αλλά και τη δυνατότητα να εμφανιστεί
κόν Ημερολόγιον του έτους 1892
, σσ. 394-411). Το ίδιο συνέβη και με τη
μονόπρακτη κωμωδία
Υπό εχεμύθειαν
(Νικόλαος Λάσκαρης,
Υπό εχεμύ-
θειαν, κωμωδία εις πράξιν μίαν, παρασταθείσα το πρώτον εν τω θεά-
τρω Ομονοία υπό του θιάσου Μένανδρος κατά το θέρος 1893
.
Εθνικόν
Ημερολόγιον
του έτους, σσ. 137-158). Το ιστορικό δράμα του Χριστό-
φορου Σαμαρτζίδη,
Αρματολοί και κλέπται,
πρωτοπαρουσιάστηκε με
επιτυχία τον Δεκέμβριο του 1863 στην Κωνσταντινούπολη, και ένα χρόνο
αργότερα δημοσιεύτηκε στο κωνσταντινουπολίτικο περιοδικό
Επτάλο-
φος
(Σαμαρτζίδης,
Αρματολοί και κλέπται
, ό.π.)