B' ΤΟΜΟΣ

Πανοσ Βλαγκοπουλοσ

540

στρωμα πίσω από αυτούς τους εκπροσώπους του κόσμου του πνεύματος και

της τέχνης του

fin de siècle

: δηλαδή το κράμα εσωτερισμού και φυλετισμού

σε συνδυασμό με τη λατρεία (

cult

) του Wagner.

Οι «εμπνεύστριες» γυναίκες του τίτλου του βιβλίου του Schuré

είναι η

Mathilde Wesendonk, η Cosima Wagner, η ανώνυμη Αγγλίδα ερασιτέχνις

χορεύτρια του κεφαλαίου «Une danseuse grecque ressuscitée» και ιδίως

η Μαργαρίτα Αλβάνα-Μηνιάτη, πηγή έμπνευσης του βιβλίου. Μούσα, ηγε-

ρία και ερωμένη του συγγραφέα, την πρωτογνώρισε το 1871 στη Φλωρεντία

μετά την ιταλική πρεμιέρα του

Lohengrin

– τριάντα εκείνος, πενήντα ετών

εκείνη. Οι ζωές τους, εξομολογείται ο Schuré,

άλλαξαν για πάντα. Ο Schuré

την ανέφερε μαζί με τον Richard Wagner και τον ανθρωποσοφιστή Rudolf

Steiner ως τα αποφασιστικά, για τη διαμόρφωσή του, πρόσωπα της ζωής του.

Όσο εκείνη ζούσε ήταν «ο οδηγός του»· μετά τον θάνατό της ήταν το πνεύμα

που τον προστάτευε («mon Génie», σ. 133). Στη ζωή αυτής της καταπληκτι-

κής γυναίκας, γράφει ο Schuré, δέσποζαν η ποίηση, η μουσική, η ζωγραφική,

η ιστορία, η επιστήμη και ο εσωτερισμός, «δίχως ποτέ το ένα από αυτά τα

πάθη να καταστρέφει το άλλο» (σ. 136). Μαζί με τη λατρεία του Wagner, ο

φυλετισμός εμφανίζεται αξεδιάλυτα ενωμένος με τον εσωτερισμό, κοινό υπό-

βαθρο στη Μαργαρίτα (καθώς επίσης στη Mathilde von Wesendonk και την

Cosima Wagner).

Η σχέση με την ελληνική αρχαιότητα κατέχει ιδιαίτερη θέση στον κόσμο

αυτών των ανθρώπων. Στο κεφάλαιο του ίδιου βιβλίου που επιγράφεται: «Une

danseuse grecque ressuscitée», η χορεύτρια του τίτλου αναφέρεται μόνον

ως «Mlle H[…]» (μια πλούσια Αγγλίδα «με πάθος για την αρχαία τέχνη», σ.

241). Στα εγκαίνια της Γαλλικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, διαβάζουμε, χόρεψε

«danses grecques», φορώντας μόνον έναν χιτώνα, υπό τους ήχους του πιά-

νου του Louis-Albert Bourgault-Ducoudray.

Η φιλοδοξία της δεν συνίστατο σε τίποτε λιγότερο, όπως μας λέει ο

Schuré, από το να «ζωντανέψει την κλασική γλυπτική μέσω της εκφραστικής

μίμησης». Η περιγραφή του Schuré δίνει έμφαση στη γοητεία, την αναβίωση

25. S

churé

Femmes inspiratrices et poètes annonciateurs

, Παρίσι

1937

(

1908).

26. Οι με γνώση («savamment», σ. 242) διασκευασμένοι ελληνικοί χοροί προφα-

νώς προέρχονταν από τη συλλογή του Louis-Albert B

ourgault

-D

ucoudray

Trente

mélodies de Grèce et d’Orient

, Henry Lemoine et Cie, Παρίσι 1876.