29 / 198
Χρυσάνθη Γαστεράτου
28
Θέλω να σταθώ σε δύο σημεία: «Ο εθνικός ναός της φή-
μης»
6
ήταν αφιερωμένος στους διάσημους / φημισμένους Γερ-
μανούς. Η επιλογή της λέξης ναός και όχι μνημείο είναι ενδει-
κτικό της ιερότητας των διάσημων προγόνων, αλλά και της
ιερότητας του έθνους μιας ιδέας που αναπτύσσεται με τον
εθνικισμό. Ο ναός είναι το σύμβολο ενός ένδοξου παρελθόντος
και ο ύμνος προς τους ποιητές τονίζει ακριβώς αυτό, αλλά
περιλαμβάνει και αναφέρεται και στο μέλλον. Η εντυπωσιακή
και αξιοσημείωτη, όπως μας καθοδηγεί ο ανώνυμος συγγρα-
φέας να τη διαβάσουμε, φράση του Βασιλιά στο τέλος του
κειμένου είναι, νομίζω, η υπογράμμιση του συμβολικού και
ιδεολογικού φορτίου που έχει ο ναός της φήμης, οι Γερμανοί
σε όποιο γένος κι αν ανήκουν να αισθάνονται ότι έχουν κοινή
πατρίδα να την τιμούν και ο καθένας να αγωνίζεται υπέρ του
κλέους αυτής. Ο ναός της φήμης, της παρελθούσης και της
μελλοντικής, σκοπό έχει την ανάπτυξη και τη στερέωση του
εθνισμού, λέει το κείμενο, της εθνικής συνείδησης θα λέγαμε
εμείς.
Και εδώ πρέπει να σημειώσουμε το εξής για να καταλά-
βουμε τι σημαίνει ακριβώς αυτό. Η γέννηση του έθνους προ-
ϋποθέτει το τέλος των μικρότερων τοπικών κοινοτήτων, των
γενών, όπως αναφέρεται στο κείμενο. Και το γεγονός ότι η
Γερμανία είναι και αυτή κατακερματισμένη, όπως και ο ελλη-
νισμός, την καθιστά ένα χρήσιμο υπόδειγμα. Που για την
Ελλάδα μπορεί να μεταφραστεί σχετικά εύκολα. Όλοι είναι
έλληνες, και οι φαναριώτες και οι αρβανίτες και οι νησιώτες
κ.τ.λ.· Έλληνες είναι και αυτοί που ζουν ακόμα στην οθω-
μανική αυτοκρατορία, και αυτές οι επιμέρους ταυτότητες θα
πρέπει να παραμεριστούν μπροστά στην ταυτότητα που τους
περιλαμβάνει όλους, και που είναι η εθνική ταυτότητα. Ότι
αυτό δεν ήταν απλό και δεν ήταν αυτονόητο μας το δείχνει
και η εμπειρία μας σήμερα με τους διάφορους τοπικιστές,
αλλά και ο κατακερματισμός κρατών σε νέα κράτη-έθνη στα
τέλη του 20
ού
αιώνα. Και από αυτήν την άποψη το προανα-
6. Ό.π.