147 / 198
Νίκος Φαλαγκάς
146
στο πλαίσιο λειτουργίας των υπαρχόντων ειδών, το οποίο δεν
σημαίνει ότι γράφουν σε απόλυτη συμφωνία με τα υπάρχοντα
είδη, αλλά και οι αναγνώστες διαβάζουν ένα έργο μέσα στο
πλαίσιο λειτουργίας ενός προϋπάρχοντος συστήματος ειδών,
το οποίο τους είναι οικείο εξαιτίας των όσων έχουν διαβάσει
ή απλά και των όσων έχουν πληροφορηθεί, παρόλο που δεν
είναι καθόλου απαραίτητο να έχουν συνείδηση αυτής της γνώ-
σης.
9
Έτσι, όπως εξήγησε ο John Frow, το είδος δεν είναι ούτε
μια ιδιότητα των κειμένων (και επομένως δεν βρίσκεται μέσα
σε αυτά), ούτε όμως μια προβολή των αναγνωστών (και επο-
μένως δεν εντοπίζεται στους αναγνώστες)· το είδος υπάρχει
ως μέρος της σχέσης μεταξύ κειμένων και αναγνωστών, έχει
την υπόσταση ενός συστήματος και αποτελεί μια κοινή σύμ-
βαση με κοινωνική ισχύ.
10
Στον περιοδικό και τον ημερήσιο Τύπο δημοσιεύονται είδη
κειμένων, όπως είναι το ποίημα, η επιστημονική μελέτη ή το
ταξιδιωτικό κείμενο, τα οποία προϋπήρχαν της διάδοσης του
Τύπου και τα οποία συνέχισαν να εκδίδονται και αυτόνομα
σε φυλλάδια ή βιβλία. Υπάρχουν όμως και μια σειρά από νέα
γραμματειακά είδη που γεννήθηκαν μέσα στον περιοδικό και
τον ημερήσιο Τύπο κατά τον 19ο αιώνα. Όπως παρατηρεί η
Marie-Ève Thérenty, τα είδη αυτά γεννήθηκαν από τον συνδυ-
ασμό δύο παραγόντων: από τη μία των προδιαγραφών που
θέτει η περιοδικότητα και από την άλλη της λογοτεχνικής
παράδοσης, ενώ στα γραμματειακά αυτά είδη κοινή είναι η
μέριμνα για τη σύνδεση με την καθημερινότητα.
11
Η εξέλιξη
των ειδών αυτών επηρεάστηκε τόσο από εξωτερικούς παρά-
9. Tzvetan Todorov, «L’origine des genres»,
La notion de littérature et
autres essais
, Seuil. Points Essais, Παρίσι 1987, σσ. 34-35. Για τη σημασία
του «είδους» στην πρόσληψη των κειμένων, βλ. και Wolf-Dieter Stempel,
«Aspect génériques de la réception»,
Poétique
, 39 (Σεπτ. 1979), σσ. 353- 362.
10. John Frow,
Genre
, Routledge. The New Critical Idiom, Λονδίνο και
Νέα Υόρκη 2005, σ. 10· πρβλ. το ίδιο, σσ. 100-123.
11. Marie-Ève Thérenty,
La littérature au quotidien. Poétiques journalistiques
au XIXe siècle
, Seuil, Παρίσι 2007, σ. 207.