Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19

ου

αιώνα

145

1855) αποτελεί ένα από τα πρώτα περιοδικά της περιόδου

αυτής, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα περιοδικά του

ελληνικού 19

ου

αιώνα.

Επομένως, αποτελεί μια μάλλον αυτο-

νόητη αφετηρία για την εξέταση της στήλης των σύμμεικτων ή

ποικίλων του ελληνικού Τύπου αυτής της περιόδου. Η επιλο-

γή, ωστόσο, να εξεταστεί το τμήμα αυτό της ύλης του περιο-

δικού με όρους γραμματειακού είδους χρειάζεται περισσότε-

ρες διευκρινίσεις.

Ο λόγος για τα είδη ή τα γένη αποτελεί αναπόσπαστο στοι-

χείο της ιστορίας της κριτικής. Από την

Ποιητική

του Αρι-

στοτέλη και έως τις μέρες μας ο λόγος που αρθρώνεται για

τα κείμενα διασταυρώνεται και διαπλέκεται συχνά με τον

λόγο που αφορά τα λογοτεχνικά γένη και τα είδη των κει-

μένων γενικότερα. Αξίζει να σημειωθεί πως η μετάβαση από

τον λόγο περί των λογοτεχνικών γενών στη συγκρότηση ενός

πλαισίου μελέτης που να αφορά εξίσου τα λογοτεχνικά και

τα μη λογοτεχνικά κείμενα, δηλαδή τα είδη της γραμματείας,

οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παρακαταθήκη του Mikhail

Bakhtin και προωθήθηκε αποφασιστικά στο πλαίσιο του γαλ-

λικού δομισμού.

Μια άλλη μετάβαση που αφορά την έννοια

του «είδους» συνέβη επίσης κατά τη διάρκεια του εικοστού

αιώνα. Το είδος δεν θεωρείται πια πως αφορά μόνο την ταυ-

τότητα ενός κειμένου ή την κατάταξή του με βάση το αν ακο-

λουθεί κάποιους ήδη διαμορφωμένες κανόνες. Αντίθετα, όπως

υποστήριξε ο Tzvetan Todorov, το είδος λειτουργεί τόσο ως

μοντέλο συγγραφής όσο και ως «ορίζοντας προσδοκίας» της

ανάγνωσης. Με άλλα λόγια, οι συγγραφείς γράφουν μέσα

7. Βλ. Μ. Μερακλής κ.ά., λήμμα «Ευτέρπη»· πρβλ. και Σαχίνης, σσ.

33-35, Δημήτριος Μάργαρης,

Τα παλιά περιοδικά. Η ιστορία τους κι η

εποχή τους

, Ιωάννης Σιδέρης, Αθήνα χ.χ.,

σσ. 58-79.

8. Βλ. ενδεικτικά David Duff, «Introduction» στον τόμο

Modern genre

theory

, επιμ. David Duff, Longman, Harlow κ.ά. 2000, σσ. 8-15 και Michał

Głowiński «Τα λογοτεχνικά γένη», στον τόμο

Θεωρία της λογοτεχνίας.

Προβλήματα και προοπτικές

, επιμ. Marc Argenot κ.ά., μετ. Τιτίκα Δημη-

τρούλια, Gutenberg, Αθήνα 2010, σσ. 141-162.