Συνάντηση εργασίας νέων ερευνητών

Ο ελληνικός περιοδικός τύπος του 19

ου

αιώνα

117

περίπου στο 1850.

Επίσης, ο Παναγιώτης Μουλλάς εκφράζει

την άποψη ότι «ο κριτικός λόγος στον τόπο μας, έτσι τουλάχι-

στον όπως προσλαμβάνεται σήμερα, δηλ. μορφοποιημένος σε

κείμενα ειδικού χαρακτήρα (βιβλιοκρισίες, βιβλιοπαρουσιά-

3. Κ. Θ. Δημαράς, «Δημοτικισμός και κριτική»,

Ελληνικός

ρωμαντι-

σμός

, Ερμής, Αθήνα 1994 (

1982), σ. 307. Ο Δημαράς υποστηρίζει ότι πριν

από το 1850 χρονολογούνται «ελάχιστα κείμενα που σχετικό μόνο ενδια-

φέρον παρουσιάζουν και πάντως δεν είχαν γενικότερη απήχηση» (σ. 307),

σημειώνει ότι από τον Σολωμό «ξεκινάει ο γερός κλάδος της επτανη-

σιώτικης κριτικής, ένα από τα πιο λαμπρά στολίσματα της νεοελληνικής

γραμματείας» (σ. 307) και στη συνέχεια γράφει: «Πρώτος κριτικός, ο Σο-

λωμός, πρώτος και στον καιρό και στην τάξη. Έργο κριτικό συστημα-

τικό δεν άφησε, μα η κριτική σχολή της Επτανήσου ολόκληρη από κεί-

νον ξεκινάει» (σ. 308). Επίσης, βλ. Δημαράς,

Ιστορία της νεοελληνικής

λογοτεχνίας

, Εκδόσεις «Γνώση», Αθήνα 2000 (

1949), σ. 407, όπου ο

Δημαράς εκφράζει την άποψη ότι τα εξεταζόμενα περιοδικά (και το περι-

οδικό

Εθνική Βιβλιοθήκη

) ενισχύουν τους «δεσμούς» που δημιουργούνται

εκείνη την περίοδο «ανάμεσα στα Επτάνησα και στο ελληνικό κράτος»,

δηλαδή ανάμεσα στην Επτανησιακή και την Αθηναϊκή Σχολή. Βλ. και

το κεφάλαιο της

Ιστορίας

με τίτλο: «Η προετοιμασία. Η συμβολή της

κριτικής», σσ. 442-459. Ενδιαφέρον – για το θέμα που εξετάζουμε – πα-

ρουσιάζουν οι παρακάτω επισημάνσεις: «Δίπλα στις βασικές εκδηλώσεις

της, δημιουργική πεζογραφία και ποίηση, η γραμματεία της ρωμαντικής

περιόδου που μελετούμε (1830-1880), σημαδεύεται και από άλλες πνευ-

ματικές προσπάθειες και εξελίξεις. Το επίκεντρό τους είναι, φυσικά, η

κριτική, που εκδηλώνεται αργότερα από τα άλλα είδη του λόγου, όσο κι

αν από νωρίς μπορούμε να επισημάνουμε τα πρώτα της κινήματα. Το

ωρίμασμα της κριτικής, σαν ξεχωριστού είδους λόγου, προετοιμάζεται

ιδίως από τους πανεπιστημιακούς διαγωνισμούς (1850-1877) και συ-

ντελείται με την κριτική ελεγκτική προσπάθεια του Ροΐδη. Έργο όμως

κριτικής και αναμόχλευσης των ιδεών επιτελούν, στα ίδια χρόνια, τα

περιοδικά και οι διάφοροι σύλλογοι που ιδρύονται τότε» (σ. 442). Χα-

ρακτηριστική είναι και η άποψη που διατυπώνει ο Κωνσταντίνος Πωπ

σχετικά με την κριτική στο κείμενο: Γοργίας [Κωνσταντίνος Πωπ], «Έργα

και ημέραι»,

Ευτέρπη

, τ. Ε΄, τχ. 99 (1851), σ. 68. Συγκεκριμένα, σημειώ-

νει: «Είμεθα μεγάλοι ποιηταί, μεγάλοι συγγραφείς, αλλ’ η επιστήμη της

κριτικής νηπιάζει εισέτι εν ημίν» (κυρίως επειδή η κριτική δεν ασκείται

με δίκαιο τρόπο, όπως υποστηρίζει).